Các nhà khoa học Ấn Độ đã phát hiện một mối liên hệ quan trọng giữa sự hình thành các dải băng ở Nam Cực cách đây khoảng 34 triệu năm và quá trình tiến hóa sơ khai của hệ thống gió mùa Ấn Độ. Khám phá này, dựa trên những hóa thạch lá tìm thấy ở Nagaland, mở ra một góc nhìn sâu sắc về sự tương tác phức tạp của khí hậu toàn cầu.
Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học từ Viện Khoa học Cổ thực vật Birbal Sahni ở Lucknow và Viện Địa chất Wadia ở Dehradun. Để giải mã câu chuyện khí hậu cổ đại, các nhà nghiên cứu đã sử dụng Kỹ thuật Phân tích Đa biến Lá Khí hậu (CLAMP), một phương pháp tiên tiến phân tích kích thước, hình dạng và cấu trúc của lá hóa thạch để tái tạo lại điều kiện khí hậu trong quá khứ. Kết quả phân tích cho thấy khu vực Nagaland vào thời kỳ đó, khoảng 34 triệu năm trước, đã trải qua một môi trường nhiệt đới ấm áp và ẩm ướt với lượng mưa đặc biệt cao và nhiệt độ vượt trội so với ngày nay. Cụ thể, nhiệt độ trung bình hàng năm ước tính khoảng 25°C, với tháng lạnh nhất vào khoảng 19°C, và lượng mưa hàng năm lên tới gần 2,4 mét, bao gồm cả những trận mưa gió mùa mùa hè dữ dội.
Niên đại của những hóa thạch lá này trùng khớp với giai đoạn bắt đầu hình thành các dải băng khổng lồ ở Nam Cực. Sự kiện địa chất toàn cầu này được cho là đã làm thay đổi các hình thái gió và lượng mưa trên khắp hành tinh. Cụ thể, sự phát triển của băng Nam Cực đã làm dịch chuyển Vùng Hội tụ Nhiệt đới (ITCZ) – một vành đai mưa chính của Trái Đất – từ vùng cực về phía xích đạo. Sự dịch chuyển này đã mang lại lượng mưa gió mùa mạnh mẽ và kéo dài đến khu vực Đông Bắc Ấn Độ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ thống gió mùa Ấn Độ sơ khai, cho phép các khu rừng rậm phát triển mạnh mẽ trên khắp tiểu lục địa.
Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí *Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology*, nhấn mạnh tính kết nối toàn cầu của hệ thống khí hậu Trái Đất. Các nhà khoa học chỉ ra rằng các quá trình diễn ra ở vùng cực, như sự đóng băng của Nam Cực, có thể có tác động sâu rộng đến khí hậu vùng xích đạo, định hình cả sự phát triển của gió mùa. Điều này cho thấy rằng những thay đổi khí hậu ở một nơi trên thế giới, dù là ở vùng băng giá Nam Cực hay những khu rừng ẩm ướt của Nagaland, đều có thể lan tỏa và gây ảnh hưởng đến các lục địa khác.
Câu chuyện từ quá khứ xa xôi này mang theo những bài học quý giá cho hiện tại. Các nhà khoa học cảnh báo rằng khi biến đổi khí hậu hiện đại làm tăng tốc độ tan chảy băng ở Nam Cực, ITCZ có thể lại dịch chuyển. Sự thay đổi này có khả năng làm gián đoạn các hình thái gió mùa trên khắp vùng nhiệt đới, gây ra những hậu quả sâu rộng cho Ấn Độ, nơi gió mùa đóng vai trò nền tảng cho nông nghiệp, an ninh nguồn nước và sinh kế của hàng triệu người. Việc hiểu rõ những biến động khí hậu trong quá khứ giúp chúng ta chuẩn bị tốt hơn cho những thách thức của một tương lai đang ấm lên.