Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã đạt được một cột mốc lịch sử trong nghiên cứu khí hậu khi khoan sâu 2,8 km xuống lớp băng ở Nam Cực, thu hồi được lõi băng có niên đại ít nhất 1,2 triệu năm. Thành tựu này, được thực hiện tại địa điểm xa xôi Little Dome C gần trạm nghiên cứu Concordia, mở ra một cánh cửa chưa từng có để tìm hiểu về sự tiến hóa khí quyển và khí hậu của Trái Đất trong một khoảng thời gian dài.
Dự án Beyond EPICA – Lõi băng cổ nhất, do Carlo Barbante từ Viện Khoa học Cực của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Ý (CNR-Isp) điều phối, đã dẫn đầu nỗ lực khoan này. Lần khoan mới nhất đã đạt đến độ sâu 2,8 km, với sự tham gia của 16 nhà khoa học và nhân viên hỗ trợ làm việc trong bốn mùa hè, đối mặt với nhiệt độ trung bình khoảng -35°C. Nhà nghiên cứu người Ý Federico Scoto là một trong những người đã hoàn thành việc khoan vào đầu tháng 1. Phân tích đồng vị đã xác nhận niên đại của băng là ít nhất 1,2 triệu năm.
Lõi băng này, một trong những lõi băng cổ nhất từng được khoan, được coi là một con nhộng thời gian chứa các bọt khí nhỏ bị mắc kẹt trong Giai đoạn Chuyển tiếp Trung Pleistocene. Đây là một giai đoạn quan trọng trong quá trình tiến hóa khí hậu của hành tinh, đánh dấu sự thay đổi từ chu kỳ băng hà 41.000 năm sang chu kỳ 100.000 năm. Trước đây, các kỷ lục băng cổ nhất chỉ kéo dài 800.000 năm.
Mẫu băng hình trụ này, được chiết xuất từ độ sâu 2.800 mét tại một địa điểm hẻo lánh trên Cao nguyên Đông Nam Cực, là một kho lưu trữ tự nhiên độc đáo. Nó chứa không chỉ các khí như carbon dioxide và methane, mà còn cả dấu vết của bụi, tro núi lửa, vi sinh vật và các hạt có thể tiết lộ thông tin về gió, nhiệt độ và đại dương từ hơn một triệu năm trước. Các nhà nghiên cứu từ Khảo sát Nam Cực của Anh (BAS) và 11 tổ chức khác từ 10 quốc gia sẽ phân tích lõi băng này bằng một kỹ thuật tiên phong: làm tan băng từ từ để đo thành phần hóa học của từng lớp trong thời gian thực.
Công việc này nhằm mục đích tái tạo một niên đại khí hậu chưa từng có, rất quan trọng để hiểu tại sao các chu kỳ băng hà lại thay đổi. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng băng tan có thể dẫn đến các thảm họa tự nhiên nghiêm trọng. Mục tiêu của nghiên cứu là khám phá các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khí hậu ngày nay, vì hơn một triệu năm trước, nồng độ khí nhà kính tương tự như ngày nay nhưng hành vi khí hậu lại khác.
Lõi băng là dữ liệu quan trọng cho các nhà địa chất, cung cấp một liên kết trực tiếp đến một hành tinh tồn tại trước khi con người xuất hiện, với các hình dạng lục địa và độ sâu đại dương khác nhau. Khám phá này mang đến cơ hội nghiên cứu các chu kỳ của Trái Đất và sử dụng kiến thức đó để dự đoán các sự kiện trong tương lai, dẫn đến các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu hiệu quả hơn và các chiến lược thích ứng tốt hơn.