Các cuộc khai quật khảo cổ tại khu định cư Sayburç, tỉnh Şanlıurfa, Thổ Nhĩ Kỳ, đã phát hiện hơn 50 công trình kiến trúc có niên đại khoảng 12.600 năm tuổi, thuộc thời kỳ Đồ đá mới. Những phát hiện này, một phần của Dự án Taş Tepeler, đang cung cấp những hiểu biết sâu sắc về đời sống và tín ngưỡng của các cộng đồng định cư sơ khai, đặc biệt là mối liên hệ với văn hóa Göbeklitepe.
Dưới sự dẫn dắt của Tiến sĩ Eylem Özdoğan từ Đại học Istanbul, các nhà khảo cổ đã tìm thấy cả những tòa nhà công cộng mang tính cộng đồng lẫn nhà ở dân cư. Các công trình này có kiến trúc hình tròn và hình chữ nhật, đặc trưng bởi bếp lửa, bệ đá và các cột đá hình chữ T. Sự song hành giữa không gian sinh hoạt cá nhân và các công trình chung giúp các nhà nghiên cứu hình dung rõ nét hơn về cách các cộng đồng sơ khai tổ chức cuộc sống hàng ngày và các hoạt động mang ý nghĩa đặc biệt.
Sayburç cho thấy sự liên tục trong quá trình cư trú kéo dài khoảng 300 năm, mang lại bằng chứng quan trọng để theo dõi sự thay đổi trong kỹ thuật xây dựng và công nghệ. Các nhà khoa học đã quan sát thấy sự chuyển dịch rõ rệt từ các ngôi nhà có mặt bằng hình tròn sang hình chữ nhật, phản ánh sự phát triển trong tư duy kiến trúc và kỹ năng xây dựng của con người thời kỳ Đồ đá mới.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng Sayburç là một trường hợp nghiên cứu điển hình toàn cầu, cung cấp dữ liệu quý giá về sự tiến hóa văn hóa của nhân loại. Việc Sayburç nằm trong bối cảnh rộng lớn hơn của Dự án Taş Tepeler, cùng với các địa điểm như Göbeklitepe và Karahantepe, khẳng định vai trò trung tâm của khu vực này trong việc định hình lịch sử sơ khai. Những khám phá tại đây làm sáng tỏ quá trình chuyển đổi từ săn bắt hái lượm sang nông nghiệp, cũng như sự phát triển về tổ chức xã hội và thực hành tín ngưỡng.