Trong những thập kỷ gần đây, Cực từ Bắc của Trái Đất đã dịch chuyển đáng kể, rời khỏi Canada và hướng về phía Siberia. Sự thay đổi này không chỉ là một hiện tượng địa vật lý thú vị mà còn có những tác động sâu sắc đến các hệ thống định vị hiện đại.
Tốc độ dịch chuyển của Cực từ Bắc đã gia tăng đáng kể kể từ những năm 1990. Ban đầu, tốc độ di chuyển chỉ khoảng 10-15 km mỗi năm, nhưng đã tăng vọt lên 55-60 km mỗi năm trong giai đoạn 1990-2005. Mặc dù tốc độ này đã chậm lại đôi chút trong những năm gần đây, ước tính khoảng 25 km mỗi năm, nhưng quỹ đạo di chuyển của nó vẫn đang tiếp tục thay đổi. Các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân chính là do những thay đổi trong dòng chảy của lõi ngoài lỏng của Trái Đất, nơi dòng chảy của sắt và niken nóng chảy tạo ra trường địa từ. Cụ thể, một luồng vật chất bất thường trong lõi sâu bên dưới Siberia được cho là đang thúc đẩy sự dịch chuyển này.
Sự thay đổi liên tục của Cực từ Bắc đòi hỏi các bản cập nhật thường xuyên cho Mô hình Từ trường Thế giới (World Magnetic Model - WMM). Phiên bản mới nhất, WMM2025 và phiên bản có độ phân giải cao hơn là WMMHR2025, đã được phát hành vào tháng 12 năm 2024 và có hiệu lực đến cuối năm 2029. Mô hình này cung cấp dữ liệu định vị chính xác hơn cho các phương tiện quân sự và dân sự, bao gồm máy bay, tàu biển, tàu ngầm và các thiết bị GPS cá nhân. Việc thiếu cập nhật có thể dẫn đến sai lệch trong các phép đo la bàn và ảnh hưởng đến độ chính xác của các hệ thống dẫn đường.
William Brown, một nhà mô hình hóa trường địa từ toàn cầu tại Khảo sát Địa chất Anh (BGS), nhấn mạnh rằng hành vi hiện tại của từ trường là điều chưa từng được quan sát trước đây và ảnh hưởng đến mọi thứ từ điện thoại thông minh đến các thiết bị phức tạp hơn. Các chuyên gia khuyến cáo việc cập nhật thường xuyên bản đồ và phần mềm hệ thống định vị là cực kỳ quan trọng để đảm bảo độ chính xác và an toàn cho người sử dụng.
Trong hai thế kỷ qua, trường địa từ đã suy yếu khoảng 9%. Mặc dù các nhà khoa học không dự đoán một sự đảo cực từ trường sắp xảy ra, nhưng những thay đổi này nhấn mạnh tính chất động lực của hành tinh chúng ta và sự cần thiết phải liên tục theo dõi và thích ứng với các hiện tượng tự nhiên này.