Công tác khảo cổ đang diễn ra tại Thành phố Cảng Cổ đại Bathonea, nằm bên bờ Hồ Küçükçekmece thuộc quận Avcılar của Istanbul, đã hé lộ bằng chứng về các xưởng sản xuất dầu ô liu và rượu vang tinh vi. Những phát hiện này mang lại cái nhìn sâu sắc đáng kể về cơ cấu kinh tế và tổ chức sản xuất của khu vực trong thời cổ đại, cho thấy một mức độ phức tạp trong chế tạo vượt xa các hoạt động gia đình đơn thuần. Giáo sư Tiến sĩ Şengül Aydıngün từ Khoa Khảo cổ học của Đại học Kocaeli đã xác nhận rằng hai năm khai quật vừa qua đã làm lộ ra một khu phức hợp quy mô lớn, tập trung chuyên biệt vào việc chế biến các mặt hàng thiết yếu và có giá trị thương mại cao này.
Trong đợt khai quật mùa này, một cấu trúc đặc biệt quan trọng đã được tìm thấy, nằm sát bên một bể chứa lớn đã được xác định trước đó. Điểm nổi bật của cấu trúc mới này là một yếu tố trang trí công phu và độc đáo: một phiến đá được chạm khắc tinh xảo hình đầu sư tử. Chất lỏng được dẫn qua miệng sư tử này, chảy trực tiếp vào một hồ chứa dùng để lên men. Sự kết hợp giữa yếu tố nghệ thuật và quy trình công nghiệp này – với vòi chạm khắc không chỉ đẹp mắt mà còn có chức năng dẫn chất lỏng vào thùng chứa – được giới chuyên môn coi là hiện vật then chốt nhất của mùa khai quật hiện tại. Nó nhấn mạnh ý nghĩa văn hóa sâu sắc được lồng ghép ngay cả trong các phương pháp sản xuất cơ bản nhất của Thời kỳ Cổ đại Sơ khai.
Dựa trên các bằng chứng thu thập được, địa điểm này đáp ứng đầy đủ các tiêu chí cần thiết để được phân loại là một trung tâm sản xuất thực thụ, không chỉ là nơi chế biến nhỏ lẻ. Khu vực này bao gồm cả một nền phẳng vững chắc được thiết kế để ép ô liu hoặc nho, cùng với hệ thống vòi trang trí dẫn nước vào bể lên men. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu đã thu hồi được vô số bình gốm amphorae, nhiều chiếc trong số đó mang dấu niêm phong hoặc chữ khắc chỉ rõ nguồn gốc và niên đại, cùng với những chiếc cốc thủy tinh tinh xảo. Những hiện vật này không chỉ là vật dụng hàng ngày mà còn là minh chứng rõ ràng cho quy mô hoạt động sản xuất và thương mại đáng kể tại Bathonea. Một chi tiết gây tò mò gợi ý về hoạt động nghi lễ là việc phát hiện ra xương động vật bên trong hồ lên men. Giáo sư Tiến sĩ Aydıngün nhận định rằng những mảnh xương này có thể là tàn tích còn sót lại của các nghi thức tôn giáo cổ xưa được thực hiện tại khu vực sản xuất.
Bối cảnh lịch sử do Giáo sư Tiến sĩ Aydıngün cung cấp chỉ ra rằng kiến thức về trồng nho (viticulture) và canh tác ô liu đã lan rộng mạnh mẽ từ các khu vực Anatolia và Mesopotamia ra khắp Địa Trung Hải. Đặc biệt, rượu vang duy trì một vị thế xã hội và tôn giáo cao trong các nền văn minh Thracian và Aegean Anatolia. Ban đầu, nó chủ yếu được dùng làm lễ vật dâng lên các vị thần và phục vụ tầng lớp tinh hoa, trước khi được phân phối rộng rãi hơn trong cộng đồng. Sự hiện diện của các bình amphorae có khắc chữ tại Bathonea cho thấy cảng này là một thành viên tích cực và quan trọng trong mạng lưới kinh tế cổ đại được quản lý chặt chẽ. Bathonea đóng vai trò là kênh dẫn các mặt hàng giá trị cao này ra thế giới bên ngoài, đặc biệt khi khu vực Biển Đen là một nút giao thương hàng hải chiến lược, kết nối vùng Aegean và Cận Đông.
Các cuộc khai quật, bắt đầu từ năm 2009 như một phần của 'Dự án Di sản cho Tương lai' do Bộ Văn hóa và Du lịch cùng Đại học Kocaeli phối hợp thực hiện, vẫn đang tiếp tục làm sáng tỏ các cấu trúc nền tảng đã hỗ trợ sự phát triển và trỗi dậy của một đô thị lớn sau này như Istanbul. Việc khu phức hợp sản xuất dầu ô liu hoặc rượu vang tại Bathonea liên tục được mở rộng và khám phá đã củng cố vị thế của nó như một địa điểm khảo cổ học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cung cấp cái nhìn toàn diện về đời sống kinh tế và văn hóa cổ đại.