Các nhà cổ sinh vật học Peru vừa công bố một phát hiện đáng kinh ngạc: bộ xương hóa thạch gần như hoàn chỉnh của một loài cá heo biển có niên đại 12 triệu năm tuổi, được tìm thấy tại sa mạc Ocucaje. Loài cá heo này, có tên khoa học là Lomacetus, có chiều dài khoảng 3,5 mét và đang trong tình trạng bảo quản đặc biệt tốt.
Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng vì Lomacetus có những đặc điểm tương đồng với các loài cá heo mõm trắng hiện đại sống ngoài khơi bờ biển Peru. Các nhà nghiên cứu tin rằng hóa thạch này sẽ cung cấp những hiểu biết chi tiết về cách di chuyển, chế độ ăn uống và tuổi thọ của loài cá heo cổ đại này. Mario Urbina, một trong những nhà nghiên cứu chính, nhấn mạnh Ocucaje là một địa điểm hóa thạch phong phú, nơi từng là biển cách đây hàng triệu năm, thu hút nhiều loài sinh vật biển đến sinh sản.
Điều kiện địa lý độc đáo của khu vực này đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sự sống biển. Khu vực này từng là một lưu vực biển hoạt động trong hơn 45 triệu năm. Các chuyển động kiến tạo và biến đổi khí hậu đã biến đổi đáy biển cổ đại này thành cảnh quan sa mạc nơi các di tích cổ xưa được bảo tồn. Hóa thạch từ Ocucaje đóng vai trò quan trọng trong việc tìm hiểu sự tiến hóa địa lý ven biển của Peru.
Chúng cho thấy ranh giới bờ biển đã thay đổi đáng kể theo thời gian, với khí hậu và cảnh quan khác biệt rất lớn trong quá khứ. Nằm ở phía nam Lima, Ocucaje được công nhận là một trong những địa điểm cổ sinh vật học quan trọng nhất thế giới. Các cuộc khai quật trước đây đã phát hiện ra hóa thạch của cá voi bốn chân, cá mập thời tiền sử, rùa khổng lồ và thậm chí cả hộp sọ cá heo sông Amazon 16 triệu năm tuổi được tìm thấy vào năm 2024.
Mỗi khám phá đều làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về đa dạng sinh học biển kỷ Miocen và cách các loài này thích ứng với những thay đổi môi trường khắc nghiệt. Đầu năm nay, hài cốt của một loài họ hàng của cá mập trắng lớn 9 triệu năm tuổi cũng được tìm thấy ở lưu vực Pisco. Hóa thạch Lomacetus mở ra những hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực cổ sinh vật học, địa chất học và sinh học tiến hóa.
Nó củng cố tầm quan trọng của Peru trong nghiên cứu các loài sinh vật biển hóa thạch và giúp chúng ta hiểu được phản ứng lâu dài của các hệ sinh thái biển đối với những thay đổi môi trường. Hóa thạch sẽ trải qua quá trình phân tích sâu rộng trước khi được trưng bày công khai. Giống như các hóa thạch khác được tìm thấy ở Ocucaje, nó dự kiến sẽ được lưu giữ tại các bảo tàng quốc gia, đóng vai trò là một hiện vật quan trọng cho công tác truyền thông khoa học và giáo dục về di sản thiên nhiên của Peru.
Phát hiện này càng khẳng định sa mạc Ocucaje là một địa điểm trầm tích cổ sinh vật học hàng đầu ở Nam Mỹ. Theo Ingemmet, hơn 60% hóa thạch biển được tìm thấy ở Peru trong hai thập kỷ qua có nguồn gốc từ khu vực này, chủ yếu thuộc Hệ tầng Pisco, nổi tiếng với các trầm tích biển kỷ Miocen và Pliocen.
Hóa thạch Lomacetus cụ thể này đóng góp vào kiến thức còn hạn chế về chi Lomacetus, một loài cá heo đã tuyệt chủng thuộc họ Kentriodontidae, được coi là một nhóm trung gian trong quá trình tiến hóa của các loài cá voi có răng (odontocetes) hiện đại. Sự hiện diện của nó ở Nam Thái Bình Dương cho thấy phạm vi phân bố rộng hơn so với suy nghĩ trước đây, đặt ra câu hỏi về các tuyến di cư cổ đại trong kỷ Miocen.
Giữa kỷ Miocen, khoảng 15 đến 11 triệu năm trước, đã xảy ra một sự kiện ấm lên toàn cầu đáng kể được gọi là Thời kỳ ấm giữa kỷ Miocen. Điều này có khả năng tạo ra điều kiện ấm áp và ổn định hơn cho sự sống biển ở các vùng vĩ độ trung bình và nhiệt đới như Peru, thúc đẩy sự đa dạng của các loài động vật có vú biển.