Ngôn ngữ cơ thể của mèo: Giải mã tín hiệu từ sự tin tưởng sâu sắc đến trạng thái lo âu

Những cử động của loài mèo, dù đôi khi bị chủ nhân coi là khó đoán, thực chất lại là một hệ thống giao tiếp bằng hình ảnh phức tạp và nhất quán. Việc giải mã những tín hiệu tinh tế này—từ tư thế đuôi cho đến cách chúng ngồi—là vô cùng quan trọng để xây dựng mối quan hệ hài hòa với thú cưng. Bởi lẽ, mỗi hành động đều chứa đựng thông điệp rõ ràng về trạng thái cảm xúc và ý định của chúng.

Cần đặc biệt chú ý đến những hành vi thể hiện sự dễ bị tổn thương, chẳng hạn như khi mèo nằm ngửa và phơi bày phần bụng. Trái với suy nghĩ thông thường, đây không phải lúc nào cũng là lời mời gọi vuốt ve; mà thường là cử chỉ của sự tin tưởng sâu sắc nhất, vì bụng là phần cơ thể không được bảo vệ nhất của loài vật này. Những con mèo trưởng thành chỉ lặp lại hành động này khi ở gần những người chúng hoàn toàn tin tưởng, minh chứng cho cảm giác an toàn tuyệt đối. Các nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ khoảng 20% mèo nhà sẵn lòng phô bày bụng của mình.

Các hành vi mang tính bản năng, như hành động nhào nặn bằng chân (thường được gọi là “bước sữa”), có liên quan đến giai đoạn bú mẹ và báo hiệu sự thoải mái tối đa cùng cảm giác được bảo vệ. Khi mèo liếm tay hoặc mặt bạn, chúng đang thực hiện hành vi chải chuốt xã hội, ngầm đưa bạn vào nhóm xã hội của chúng. Việc mang "con mồi" về nhà, dù là đồ chơi hay một con chuột thật, là nỗ lực nhằm dạy các thành viên trong gia đình cách săn mồi, điều này đã được xác nhận qua dữ liệu từ tạp chí Journal of Feline Medicine and Surgery.

Việc giải mã các chuyển động của đuôi đóng vai trò như một phong vũ biểu cảm xúc. Đuôi giật nhanh ở chóp thường cho thấy sự khó chịu hoặc bị kích thích quá mức, báo hiệu cần có khoảng cách. Ngược lại, một chiếc đuôi dựng cao với sự rung nhẹ thường là lời chào mừng chủ nhân. Chiếc đuôi quấn quanh bạn hoặc một thú cưng khác là dấu hiệu rõ ràng của sự gắn bó và thuộc về nhóm xã hội. Việc bỏ qua những tín hiệu này có thể kích động phản ứng phòng vệ từ mèo.

Trạng thái tâm lý của mèo có mối liên hệ chặt chẽ với thói quen ngủ của chúng. Giấc ngủ sâu, yên bình ở một nơi kín đáo xác nhận rằng chúng cảm thấy an toàn trong môi trường xung quanh. Nhà tâm lý học động vật Tatyana Rodionova lưu ý rằng việc mèo chỉ muốn ở gần người, ngay cả khi không có mục đích rõ ràng, là dấu hiệu cho thấy chúng coi bạn là một phần của bầy đàn. Những thay đổi đột ngột về thời gian hoặc địa điểm ngủ có thể là chỉ báo về sự lo lắng tiềm ẩn.

Điều quan trọng là phải phân biệt giữa các tín hiệu thể hiện tình cảm và những hành vi sai lệch. Tiếng gừ gừ, thường chỉ gắn liền với sự hài lòng, thực chất là một cơ chế phức tạp mà mèo sử dụng để tự điều chỉnh khi gặp căng thẳng hoặc chấn thương. Hành động nhắm mắt chậm rãi, mà các nhà khoa học từ Đại học Sussex ví như "nụ hôn của mèo," là sự thể hiện trực tiếp của tình cảm sâu sắc. Do đó, chìa khóa để thấu hiểu thú cưng nằm ở việc phân tích toàn diện "cuộc trò chuyện" phi ngôn ngữ của chúng, bao gồm cả vị trí tai và biểu cảm khuôn mặt.

Bối cảnh lịch sử cho thấy mối liên hệ sâu sắc giữa con người và loài mèo, bắt nguồn từ Ai Cập cổ đại, nơi mèo được gắn liền mật thiết với nữ thần Bastet, biểu tượng của khả năng sinh sản và tình mẫu tử. Người Ai Cập trân trọng chúng vì vai trò thực tiễn trong việc bảo vệ mùa màng khỏi loài gặm nhấm. Tín ngưỡng thờ cúng mèo ở Ai Cập chính thức chấm dứt trong khoảng thời gian từ năm 381 đến năm 394, khi Hoàng đế La Mã Theodosius I ban hành các sắc lệnh chống lại ngoại giáo.