Trong hàng chục nghìn năm gắn bó, loài chó đã chứng tỏ khả năng đặc biệt trong việc thấu hiểu và phản ứng với cảm xúc của con người. Các nghiên cứu khoa học gần đây càng củng cố niềm tin này, làm sáng tỏ mối liên kết sâu sắc giữa hai loài.
Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng chó không chỉ nhận biết cảm xúc qua âm thanh hay cử chỉ, mà còn có thể phát hiện những thay đổi hóa học trong cơ thể con người. Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy chó có thể đánh hơi được các dấu hiệu căng thẳng trong mồ hôi của con người và phản ứng lại bằng cách thể hiện sự dè dặt hoặc lo lắng hơn. Ngược lại, chúng cũng nhạy cảm với những tín hiệu tích cực, cho thấy sự tương tác cảm xúc hai chiều giữa người và chó. Khả năng này còn được thể hiện qua việc chó phân biệt được các biểu cảm trên khuôn mặt con người. Một nghiên cứu năm 2023 đã chứng minh rằng chó có thể nhận diện các trạng thái cảm xúc khác nhau như vui vẻ hay tức giận chỉ qua hình ảnh khuôn mặt, cho thấy sự nhạy bén đáng kinh ngạc trong việc diễn giải tín hiệu phi ngôn ngữ của chúng ta.
Sự nhạy cảm về cảm xúc này không chỉ làm phong phú thêm mối quan hệ giữa con người và chó, mà còn mở ra những ứng dụng thực tiễn quan trọng. Chó đã được chứng minh là có vai trò hiệu quả trong các liệu pháp hỗ trợ tâm lý, giúp đỡ những người mắc chứng lo âu hay rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD). Chúng có thể đóng vai trò như những "cảnh báo sớm", giúp nhận biết và hỗ trợ con người trong các cơn khủng hoảng cảm xúc.
Lịch sử thuần hóa chó, kéo dài hàng chục nghìn năm, là minh chứng cho sự gắn kết lâu đời này. Các bằng chứng khảo cổ và di truyền cho thấy mối quan hệ cộng sinh giữa người và chó đã hình thành từ rất sớm, có thể từ 14.000 đến 30.000 năm trước. Sự đồng hành này không chỉ mang lại lợi ích cho con người trong săn bắn, bảo vệ mà còn cung cấp cho chó sự an toàn và nguồn thức ăn ổn định. Các nghiên cứu sâu hơn còn cho thấy bộ não của chó và người có những cơ chế xử lý thông tin tương đồng, đặc biệt là trong việc tiếp nhận các tín hiệu cảm xúc qua âm thanh. Điều này lý giải tại sao chó có thể phản ứng mạnh mẽ với những âm thanh vui vẻ hoặc căng thẳng, tương tự như cách con người phản ứng.
Nhìn chung, những khám phá khoa học mới nhất tiếp tục khẳng định vai trò không thể thiếu của loài chó trong cuộc sống con người, không chỉ với tư cách là người bạn đồng hành trung thành mà còn là những sinh vật có khả năng thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc sâu sắc, làm cho cuộc sống của chúng ta trở nên trọn vẹn hơn.