Viện Hàn lâm Thụy Điển đã công bố trao Giải Nobel Văn học năm 2025 cho nhà văn người Hungary, László Krasznahorkai. Giải thưởng cao quý này được trao nhằm tôn vinh "tác phẩm đầy sức thuyết phục và mang tính tiên tri, đã tái khẳng định sức mạnh của nghệ thuật giữa cơn kinh hoàng khải huyền." Quyết định này nhấn mạnh nhu cầu ngày càng tăng về việc xem xét sâu sắc những thách thức chung của thời đại thông qua lăng kính của văn học đỉnh cao, cho thấy sự quan tâm của thế giới đối với các vấn đề hiện sinh.
Sinh ngày 5 tháng 1 năm 1954 tại Gyula, một thành phố nằm ở phía đông nam Hungary, László Krasznahorkai đã định hình một phong cách viết độc đáo và dễ nhận biết. Văn xuôi của ông thường được đặt cạnh di sản của Franz Kafka và Thomas Bernhard, thuộc về truyền thống văn học Trung Âu đặc trưng bởi chủ nghĩa phi lý và yếu tố quái dị (grotesque). Lớn lên trong môi trường nông thôn, nhà văn tập trung khám phá các chủ đề về sự suy tàn, sự chờ đợi thảm họa, và những khiếm khuyết tiềm ẩn trong thế giới thường nhật, tạo nên một giọng điệu u ám và sâu sắc.
Con đường văn chương của Krasznahorkai bắt đầu vào năm 1977. Tác phẩm đầu tay của ông, tiểu thuyết *Sátántangó* (Vũ điệu Satan), xuất bản năm 1985, ngay lập tức trở thành một cột mốc quan trọng của văn xuôi Đông Âu. Đây là một câu chuyện ngụ ngôn phản địa đàng về sự tồn tại kỳ quái trong một thế giới thiếu vắng những viễn cảnh ý nghĩa. Nhà phê bình Susan Sontag là một trong những người đầu tiên nhận ra tài năng vĩ đại của ông, gọi Krasznahorkai là "bậc thầy của ngày tận thế." Các câu chuyện của ông thường diễn ra trong một bối cảnh lịch sử mơ hồ, dần dần biến vùng nông thôn điển hình thành một cảnh tượng huyễn hoặc (phantasmagoria), điều này gây được tiếng vang lớn với độc giả đương đại đang tìm cách diễn giải lại những biến động toàn cầu. Trong các tác phẩm sau này, chẳng hạn như *Herscht 07769* (2024), nhà văn đã đi sâu vào mối liên hệ giữa cái đẹp và bạo lực, với bối cảnh được chuyển sang Đức.
Một khía cạnh đặc biệt trong sự nghiệp sáng tác của ông là sự hợp tác chặt chẽ với đạo diễn Béla Tarr. Sự hợp tác của họ trong việc chuyển thể *Sátántangó* thành phim vào năm 1994 đã mang lại sự công nhận quốc tế. Liên minh sáng tạo này tiếp tục với việc chuyển thể *The Melancholy of Resistance* (Nỗi buồn kháng cự) (1989). Những tác phẩm điện ảnh này đã giúp đưa văn bản phức tạp, được cân chỉnh nhịp điệu cẩn thận của ông đến với khán giả rộng rãi hơn. Bản thân tác giả giải thích phong cách viết của mình là do nhu cầu chứa đựng cả thế giới vào trong văn bản: "Các câu của tôi dài bởi vì thế giới không thể vừa vặn trong những câu ngắn." Một số nhà phê bình nhận xét rằng các chương sách của ông đôi khi biến thành một câu khổng lồ duy nhất, phản ánh cách ngắt nhịp mang tính âm nhạc, tạo nên một trải nghiệm đọc độc đáo.
Việc trao giải năm 2025 một lần nữa làm nổi bật sự phong phú của truyền thống văn học Hungary, vốn đã từng được vinh danh với Giải Nobel vào năm 2002 (nhà văn Imre Kertész). Ủy ban Nobel, không giống như nhiều giải thưởng khác, giữ bí mật tuyệt đối danh tính các ứng viên cho đến thời điểm công bố. Lễ trao giải chính thức dự kiến diễn ra vào tháng 12 năm 2025 tại Stockholm. Sự kiện này là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng nghệ thuật vẫn giữ được sức mạnh nội tại, có khả năng biến đổi nhận thức và chỉ ra những sự thật cơ bản của cuộc sống ngay cả trong những khoảnh khắc tưởng chừng như tan rã và hỗn loạn.