Thành phố Kragujevac, Serbia, đang đi đầu trong nỗ lực hòa nhập xã hội thông qua giáo dục cho cộng đồng người Roma. Bằng việc cung cấp các nguồn lực thiết yếu như sách giáo khoa và văn phòng phẩm miễn phí cho trẻ em Roma từ bậc mầm non đến tiểu học, thành phố nhấn mạnh vai trò của giáo dục như một con đường dẫn đến cuộc sống tốt đẹp hơn và cơ hội việc làm bền vững.
Trong nhiều thập kỷ, Serbia đã ưu tiên cải thiện đời sống của cộng đồng người Roma, với giáo dục là trọng tâm. Mặc dù tỷ lệ trẻ em Roma hoàn thành giáo dục tiểu học đã tăng lên, những định kiến xã hội dai dẳng vẫn ảnh hưởng đến lựa chọn nghề nghiệp của họ. Các trợ giảng sư phạm đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối nhà trường, gia đình và các tổ chức, tạo thành một mạng lưới hỗ trợ vững chắc cho hành trình học tập của trẻ em Roma. Theo báo cáo, tỷ lệ hoàn thành giáo dục tiểu học ở Serbia đã tăng từ 29% vào năm 2002 lên 33% vào năm 2011. Tuy nhiên, áp lực tài chính thường buộc nhiều thanh thiếu niên Roma phải rời ghế nhà trường để lao động kiếm sống.
Dù vậy, khát vọng theo đuổi giáo dục đại học và thăng tiến trong sự nghiệp ngày càng lớn mạnh trong cộng đồng này. Minh chứng là sự gia tăng đáng kể số lượng người Roma có bằng đại học, một sự thay đổi đáng kể so với hai thập kỷ trước khi con số này gần như bằng không. Tuy nhiên, chỉ khoảng 2% dân số Roma được tiếp cận với giáo dục đại học, và sự tham gia của họ trong hệ thống giáo dục đại học thấp hơn 16 lần so với các bạn đồng trang lứa người Serbia, cho thấy những thách thức còn tồn tại.
Các trợ giảng sư phạm, những người đã trải qua các chương trình đào tạo chuyên sâu về tâm lý, phương pháp giảng dạy và an toàn trẻ em, đóng vai trò then chốt. Họ hỗ trợ học sinh đăng ký nhập học, tạo điều kiện đi lại, đảm bảo quyền tiếp cận sách giáo khoa và các thiết bị học tập cần thiết, đồng thời khuyến khích sự tham gia tích cực vào quá trình học. Với trình độ giáo dục trung học và thông thạo tiếng Roma, họ trở thành cầu nối hiệu quả, giúp xóa bỏ định kiến và thúc đẩy sự hòa nhập.
Các biện pháp cụ thể từ chính quyền thành phố và nhà nước, kết hợp với sự tự vận động ngày càng mạnh mẽ của cộng đồng Roma, đang tạo dựng một tương lai công bằng hơn. Những nỗ lực này, được hỗ trợ bởi các dự án quốc tế như chương trình do Liên minh Châu Âu tài trợ, không chỉ nhằm cải thiện cuộc sống mà còn bảo vệ quyền lợi của người Roma, thúc đẩy sự hội nhập và thành công của họ trong xã hội. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức, nhà trường và gia đình, cùng với việc nâng cao nhận thức cộng đồng, là yếu tố then chốt để biến những nỗ lực này thành hiện thực bền vững, mang lại cơ hội phát triển toàn diện cho thế hệ trẻ Roma.