Mô hình giáo dục hiện đại đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các phương pháp tiến bộ, tập trung vào trải nghiệm của người học và khả năng ứng dụng kiến thức thực tế. Xu hướng này đương nhiên bao gồm việc tích hợp các công cụ Trí tuệ Nhân tạo (AI), phản ánh khát vọng khám phá thế giới sâu sắc hơn. Một nghiên cứu quan trọng mang tên “The Future Report”, do Livity thực hiện theo yêu cầu của Google, đã chỉ ra mức độ thâm nhập rộng rãi của các công nghệ này trong giới trẻ Châu Âu.
Dữ liệu từ cuộc khảo sát cho thấy sự chấp nhận đáng kể: 40% thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 18 sử dụng AI hàng ngày hoặc gần như hàng ngày. Thế hệ trẻ coi AI là chất xúc tác mạnh mẽ cho sự phát triển cá nhân và học thuật. Cụ thể, 81% người được hỏi nhận thấy AI giúp tăng cường khả năng sáng tạo, trong khi 65% đánh giá các công cụ này hữu ích trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp. Hơn nữa, 47% người tham gia khảo sát tin rằng AI là phương tiện hiệu quả để làm sáng tỏ các khái niệm khó hiểu, mở ra những hướng đi mới cho việc điều chỉnh phương pháp sư phạm.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy bất kỳ công nghệ mạnh mẽ nào cũng đòi hỏi sự quản lý có ý thức. Nghiên cứu này nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải phát triển năng lực số và kỹ năng phân tích phản biện. Mặc dù 55% thanh thiếu niên tin tưởng vào nội dung họ tiêu thụ, họ vẫn trực giác nhận ra tầm quan trọng của việc tự kiểm tra kết quả do AI cung cấp. Điều này báo hiệu sự hình thành một nền tảng mới cho giáo dục chính quy, đặc biệt khi 56% người được hỏi cho biết các cơ sở giáo dục của họ đã chấp thuận việc sử dụng ít nhất một công cụ AI.
Trên phạm vi toàn cầu, việc triển khai AI đang được xem xét như một vấn đề chiến lược. Trong khi một số khu vực, chẳng hạn như ở Châu Á, đang tiến lên nhanh chóng, Châu Âu lại phải đối mặt với các rào cản pháp lý, ví dụ như GDPR, làm chậm tốc độ áp dụng. Tại Ý, chính quyền đã khởi xướng một thử nghiệm kéo dài hai năm, áp dụng trợ lý AI tại 15 trường học nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân sự và cá nhân hóa việc học. Nếu thành công, kế hoạch này sẽ được mở rộng ra toàn quốc vào năm 2026. Các cuộc thảo luận chuyên môn, kể cả ở Nga, chỉ ra sự lưỡng lự của dư luận, nơi người ta nhấn mạnh rằng khả năng sáng tạo và tạo ra ý tưởng mới phải luôn thuộc về con người.
Điểm mấu chốt vẫn là sự tích hợp sư phạm: điều cần thiết là phải nuôi dưỡng khả năng sử dụng công cụ một cách có ý nghĩa, chứ không chỉ đơn thuần là đưa chúng vào chương trình giảng dạy. Các nghiên cứu, tương tự như những nghiên cứu được thực hiện tại MIT Media Lab, cho thấy việc quá phụ thuộc vào AI để tạo nội dung có thể làm giảm sự tham gia của não bộ và làm suy giảm tính độc đáo của tư duy. Do đó, sự đồng hành sư phạm có trách nhiệm, khuyến khích sự trưởng thành về kỹ thuật số, trở thành điều kiện tiên quyết cho sự phát triển hài hòa trong bối cảnh tri thức mới.