Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 27 Eylül 2025 tarihinde İran'a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe koydu. Bu karar, Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nın (JCPOA) süresinin dolması ve İran'ın nükleer taahhütlerine uyumsuzluğu üzerine alındı. Daha önce 2015 tarihli anlaşma kapsamında kaldırılan bu yaptırımlar, İran'ın nükleer ve balistik füze programlarını hedef alarak varlıkların dondurulmasını, silah ve füze ambargolarını ve çeşitli kısıtlamaları içeriyor.
JCPOA'nın 18 Ekim 2025'te sona ermesi planlanırken, İran'ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi üzerine Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya (E3) tarafından Ağustos 2025'te 'snapback' adı verilen mekanizma tetiklendi. Diplomatik çabalara rağmen, BM Güvenlik Konseyi bu yaptırımların yeniden uygulanmasını durduracak bir karar alamadı ve yaptırımlar otomatik olarak yürürlüğe girdi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, bu adımın "dünyanın tehditlere ve yarım önlemlere boyun eğmeyeceğini ve Tahran'ın sorumlu tutulacağını açıkça gösterdiğini" belirtti. İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi ise yaptırımları "haksız ve hukuki dayanağı olmayan" olarak nitelendirerek, İran'ın ulusal hak ve çıkarlarını korumak için uygun şekilde yanıt vereceğini ifade etti.
Bu yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi, İran ekonomisi üzerinde önemli etkilere sahip olacak. Uzmanlar, yaptırımların İran'ın ham petrol ihracatını, yatırım çekme ve enerji sektörünü finanse etme kabiliyetini doğrudan zayıflatacağını öngörüyor. Özellikle Resolution 1929'un, petrol ihracatı için hayati önem taşıyan denizcilik sigortası ve finansal hizmetleri kısıtlaması ve yabancı enerji şirketlerini caydırması bekleniyor. Ayrıca, bankacılık kısıtlamalarının petrol satışlarını ve gelirlerini karmaşıklaştırarak, devlet gelirlerini azaltacağı ve sübvansiyonlar, maaşlar ve sosyal programlar üzerindeki mali baskıyı artıracağı belirtiliyor.
Özel sektörün hammadde, teknoloji ve uluslararası bankacılığa erişimde yeni engellerle karşılaşması, İran'ın mevcut ekonomik krizini daha da derinleştirecek. Yaptırımların, enflasyonist baskıları artırması, riyali zayıflatması ve tedarik zincirlerindeki işlem maliyetlerini yükseltmesi de muhtemel görünüyor. Uluslararası yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi, İran'ın nükleer programı ve uluslararası ilişkileri açısından yeni bir dönemi işaret ediyor. Bu durum, hem İran ekonomisi hem de küresel jeopolitik denge üzerinde uzun vadeli sonuçlar doğurma potansiyeli taşıyor. Uluslararası toplum, gelişmeleri yakından izlemeye devam ederken, diplomatik çabaların yeniden canlanması ve endişelerin giderilmesi yönündeki umutlar devam ediyor. İran'ın nükleer faaliyetlerinin şeffaflığı ve uluslararası denetim mekanizmalarının etkinliği konusundaki sorular, bu süreçte merkezi önem taşımaya devam edecek.