Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin ekonomik ve maliye bakanları, dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna'ya mali destek sağlamak amacıyla kullanılmasına yönelik bir teklifi görüşmek üzere Kopenhag'da 19 Eylül 2025 tarihinde bir araya geldi.
Almanya Maliye Bakanı Lars Klingbeil, teklifin dikkatle incelenmesi gerektiğini belirterek, Almanya'nın ilerlemeyi kolaylaştırma niyetinde olduğunu ve Avrupa Komisyonu'ndan gelecek özel teklifleri beklediğini ifade etti. Klingbeil, "Her şey dikkatle incelenmelidir. Almanya, engelleyici değil, işleri mümkün kılan bir rol üstlenecektir." dedi.
İspanya Ekonomi Bakanı Carlos Cuerpo ise girişimi desteklediğini ve İspanya'nın Rus sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını azaltma çabalarını vurguladı.
AB, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından yaklaşık 210 milyar Euro G7 ülkelerinde yaklaşık 300 milyar ABD doları değerinde Rus merkez bankası varlığını dondurmuş durumda. Bu varlıkların büyük bir kısmı Avrupa'da, özellikle Belçika'daki Euroclear menkul kıymet deposunda 194 milyar Euro (228,24 milyar ABD doları) olarak tutulmaktadır. 194 milyar Euro değerindeki menkul kıymetlerin yaklaşık 170 milyar Euro'su, Moskova'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana menkul kıymetlerin itfa edilmesiyle nakde dönüşmüştür. Bu varlıkların yeniden değerlendirilmesi için çeşitli mekanizmalar üzerinde çalışılıyor.
Avrupa Komisyonu, Mart 2025'te dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen olağanüstü karların potansiyel kullanımını tartışmıştı. Uzmanlara göre, bu tür bir mekanizma önümüzdeki beş yıl içinde Ukrayna için 50 ila 70 milyar Euro arasında bir gelir sağlayabilir.
Ukrayna Maliye Bakanı Sergii Marchenko, Ukrayna bütçesi için uluslararası desteğin kritik önem taşıdığını ve işgalden bu yana dış finansmanın 138,75 milyar ABD dolarını aştığını belirtmişti. Bu durum, dondurulmuş varlıkların Ukrayna'ya yönelik finansal desteğin sürdürülmesinde önemli bir rol oynayabileceği beklentisini güçlendiriyor.
Almanya'nın bu konudaki tutum değişikliği, ABD'nin Ukrayna'ya yönelik yardımını tamamen çekmesi durumunda, Kiev'i destekleme yükünün orantısız bir şekilde Berlin'e düşeceği endişesinden kaynaklanıyor. Bu durum, Avrupa'nın en büyük ekonomisi üzerindeki yükü artırabilir.
Avrupa Komisyonu, dondurulmuş Rus varlıklarının kullanımına ilişkin yeni bir mekanizma hazırlıyor. Bu mekanizma, Ukrayna'ya "tazminat kredisi" sağlanmasını öngörmektedir. Bu kredinin özü, Ukrayna'nın, Rusya'dan askeri operasyonlar sonucunda verilen zararlar için tazminat aldıktan sonra krediyi geri ödemekle yükümlü olmasıdır. AB Ekonomik İşler Komiseri Valdis Dombrovskis, "Komisyon, esasen Ukrayna'ya dondurulmuş Rus varlıklarındaki nakit bakiyelerinden bir kredi sağlamayı teklif ediyor ve bu, Rusya'nın bu varlıklar üzerindeki iddialarını etkilemiyor" şeklinde belirtmiştir. Bu yaklaşım, varlıkların doğrudan müsaderesiyle ilgili yasal risklerden kaçınırken, Rusya'nın savaşın bedelini ödemeye başladığına dair güçlü bir siyasi mesaj gönderebilir.
İspanya, Rusya'dan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını azaltma çabalarıyla bu sürece katkıda bulunuyor. Ülke, 2027 yılına kadar Rus LNG ithalatını sonlandırmayı hedefliyor ve bu alanda ABD LNG'sinin önemli bir rol oynaması bekleniyor. Bu durum, Avrupa'nın enerji güvenliği ve Rusya'ya olan bağımlılığın azaltılması açısından stratejik bir adım olarak görülüyor.
Ancak, bazı ülkeler bu girişime şüpheyle yaklaşmaktadır. Belçika Maliye Bakanı Vincent Van Peteghem, teklifi "oldukça belirsiz" olarak nitelendirerek endişelerini dile getirmiş ve risklerin tüm AB üye devletleri arasında paylaşılması gerektiğini vurgulamıştır. Avrupa Merkez Bankası da Avrupa Komisyonu'nun teklifi hakkında daha fazla detay sunulması çağrısında bulunmuştur.
Planın detaylarına aşina olan AB temsilcileri, Macaristan'ın girişime katılmayı reddetmesi durumunda, yeni planın 27 üye devletin tamamı düzeyinde değil, katılmaya istekli devletler arasında hükümetler arası bir anlaşma şeklinde uygulanabileceğini açıklamıştır. Avrupalı yetkililere göre bu yaklaşım, bazı AB üyelerinin veto hakkını kullanmasını engelleyecektir.
Bu gelişmeler, Avrupa ülkelerinin Ukrayna'ya yönelik mali ve siyasi desteklerini sürdürme konusundaki kararlılığını göstermektedir.