Yörüngedeki uzay enkazı sorunu, mevcut ve gelecekteki uzay görevleri için giderek artan bir risk oluşturmaktadır. Avrupa Uzay Ajansı (ESA), bu tehditle başa çıkmak amacıyla uzayda sürdürülebilirliği sağlamayı hedefleyen yenilikçi bir 'Sıfır Enkaz' yaklaşımı benimsemiştir. Bu strateji, 2030 yılına kadar Dünya ve Ay yörüngelerinde üretilen enkaz miktarını önemli ölçüde azaltmayı amaçlamaktadır.
Mevcut verilere göre, yörüngede 1 cm'den büyük 1,2 milyondan fazla enkaz parçası ve 10 cm'den büyük 50.000'den fazla parça bulunmaktadır. Bu parçaların küçük olanları bile uydulara veya Uluslararası Uzay İstasyonu'na zarar verebilirken, daha büyük enkazlar uzay araçlarını tamamen yok edebilme potansiyeline sahiptir. ESA'nın 'Sıfır Enkaz' yaklaşımı, gelecekteki tüm görev, program ve faaliyetlerinde enkaz üretimini en aza indirmeyi hedeflemektedir.
Bu kapsamda, tamamen yok olabilen ve dayanıklı uydu platformlarının geliştirilmesi ve uzay araçlarının tehlike oluşturmadan güvenli bir şekilde yörüngeden çıkarılmasının sağlanması gibi adımlar atılmaktadır. ESA, bu küresel sorunla mücadele etmek için sektördeki öncü firmalarla işbirliği yaparak yenilikçi teknolojiler geliştirmektedir.
Örneğin, Japon ve Hintli girişimler, küçük yüzey parçalarını buharlaştırarak uzay enkazını kaldırmak için lazer donanımlı uyduların kullanımını araştırmaktadır. Bu sistemin 2027 yılına kadar gösterilmesi ve sonrasında kullanıma sunulması planlanmaktadır. Bu tür teknolojiler, yörüngedeki tehlikeli nesneleri temizleme konusunda umut verici çözümler sunmaktadır.
ESA ayrıca sürdürülebilir uzay operasyonlarını teşvik etmek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. 1-4 Nisan 2025 tarihleri arasında Almanya'nın Bonn kentinde düzenlenecek olan 9. Avrupa Uzay Enkazı Konferansı, bilim insanları, mühendisler ve politika yapıcıları bir araya getirerek ölçüm teknikleri, çevre modelleme, risk analizi ve azaltma stratejileri gibi uzay enkazı araştırmalarının çeşitli yönlerini tartışacaktır. Ayrıca, 16-17 Eylül 2025 tarihlerinde Hollanda'daki ESTEC'te düzenlenecek olan Uzay Güvenliği ISAM Günleri, ESA'nın Yörüngede Servis, Montaj ve Üretim (ISAM) alanındaki ilerlemelerini öne çıkaracaktır.
Bu girişimler aracılığıyla ESA, uzay operasyonları için sürdürülebilir ve güvenli bir ortam sağlamaya, uzay enkazının oluşturduğu zorlukları ele almaya ve uzaydaki ortak geleceğimizi korumak için uluslararası işbirliğini güçlendirmeye kararlılıkla devam etmektedir. Bu çabalar, uzayın sorumlu bir şekilde kullanılmasının ve gelecek nesiller için erişilebilir kalmasının önemini vurgulamaktadır.