Kuzey Avrupa ülkeleri, moda endüstrisinde çevresel sorumluluğu teşvik ederek sürdürülebilir tekstil dönüşümünde öncü rol üstleniyor. Tasarım konusundaki küresel itibarlarını temel alan bu bölge, artık çabalarını moda ve tekstil sektöründe çevresel sorumluluğa odaklıyor. Avrupa'da kişi başına yıllık ortalama 26 kilogram tekstil tüketiliyor ve bunun yarısı atılıyor, bu da koordineli bölgesel eylemlerin önemini vurguluyor.
Bu dönüşümün merkezinde, Interreg İsveç-Norveç tarafından finanse edilen sınır ötesi bir girişim olan TRÅD projesi yer alıyor. Belediyeleri, araştırma enstitülerini, geri dönüşüm firmalarını ve üreticileri bir araya getiren TRÅD, döngüsel bir tekstil ekonomisi için pratik ve ölçeklenebilir modeller geliştiriyor. Proje, atıkları azaltmanın ve giysilerin ömrünü uzatmanın kilit adımları olan tekstil toplama, ayırma ve yeniden kullanımını iyileştirmeye odaklanıyor. Temel stratejilerinden biri, üreticileri ürünlerinin tüm yaşam döngüsünde sorumlu tutan üretici sorumluluğunu güçlendirmeyi içeriyor. TRÅD tarafından başlatılan pilot uygulamalar, daha verimli ayırma sistemlerine ve yerel yönetimler ile işletmeler arasında daha sıkı iş birliğine yol açtı. Bilgi paylaşım faaliyetleri de toplulukların ve şirketlerin daha sürdürülebilir uygulamaları benimsemesine yardımcı oluyor.
TRÅD, tek başına hareket etmiyor; THREADS (Interreg Kuzey Periferi ve Arktik kapsamında) ve SorTEX (Interreg Öresund–Kattegat–Skagerrak kapsamında) gibi projelerle bağlantılı daha geniş bir Kuzey iş birliğinin parçası. Bu projeler 2024 yılında başladı ve her biri tekstil yaşam döngüsünün farklı aşamalarını ele alıyor; başlangıç toplama sistemlerinden gelişmiş geri dönüşüm teknolojilerine kadar. Yerel deneyimleri sınırlar ötesinde birleştirerek, inovasyonun sadece paylaşılmasını değil, katlanarak artmasını sağlıyorlar.
Avrupa'da kişi başına yıllık ortalama 16 kg tekstil atığı oluştuğu tahmin ediliyor ve bunun sadece yaklaşık dörtte biri (4,4 kg) yeniden kullanım ve geri dönüşüm için ayrı olarak toplandı. Geri kalan büyük çoğunluk ise karışık evsel atıklarla birlikte bertaraf ediliyor. Avrupa Çevre Ajansı'nın (EEA) verilerine göre, 2020'de AB'de kişi başına yaklaşık 16 kg tekstil atığı üretildi ve bunun %82'si tüketicilerden kaynaklandı. Bu durum, tekstil atıklarının ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi için daha verimli sistemlere duyulan ihtiyacı gözler önüne seriyor.
Kuzey ülkelerindeki bu çabalar, AB politikaları tarafından desteklendiğinde, iyi koordine edilmiş bölgesel girişimlerin Avrupa'nın yeşil dönüşümünü şekillendirmede kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Pratik çözümlere ve uzun vadeli iş birliğine odaklanarak, TRÅD, THREADS ve SorTEX projeleri, diğer bölgelerin de takip edebileceği bir yol haritası oluşturuyor. Bu çabalar şimdiden atıkları azaltıyor, kaynak kullanımını düşürüyor ve vatandaşlar, işletmeler ve çevre için fayda sağlayan döngüsel bir tekstil ekonomisinin temelini atıyor.