McGill Üniversitesi'nden Profesör Shaun Lovejoy ve Şili Pontifical Katolik Üniversitesi'nden Doçent Doktor Fabrice Lambert liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, jeolojik zamanın karmaşık ve rastgele bir olaylar dizisi olduğu yönündeki geleneksel görüşü sorgulayan çığır açıcı bir çalışmaya imza attı. Özellikle son 540 milyon yılı kapsayan Fanerozoyik Eon'u inceleyen ekip, jeolojik zamanın aslında daha yapısal ve öngörülebilir bir düzene sahip olduğunu ortaya koydu.
Earth and Planetary Science Letters'da yayımlanan araştırmaya göre, jeolojik zaman ölçeklerini oluşturan çağlar, dönemler ve zamanlar arasındaki geçişler rastgele değil, belirli bir matematiksel deseni takip ediyor. Bu desen, "çoklu fraktal" olarak adlandırılıyor ve zaman içindeki değişkenliğin bir şelale etkisiyle nasıl aktığını gösteriyor. McGill Üniversitesi'nden Profesör Lovejoy ve ekibi, bu karmaşık örüntüleri modellemek için "bileşik çoklu fraktal-Poisson süreci" adını verdikleri yeni bir matematiksel çerçeve geliştirdi. Bu model, Dünya sistemindeki değişimleri, iç içe geçmiş hiyerarşik kümeler olarak betimliyor.
Çalışmanın önemli bulgularından biri, Dünya'nın "dış zaman ölçeği"nin tahmini. Bu, gezegenin tüm değişkenliğini yakalamak için gereken minimum süreyi ifade ediyor ve araştırmacılara göre bu süre en az 500 milyon yıl, ideal olarak ise bir milyar yıla kadar uzanıyor. Bu, insanlık tarihinin nispeten sakin bir dönemi kapsaması göz önüne alındığında, daha kısa süreli çalışmaların önemli aşırılıkları gözden kaçırabileceği anlamına geliyor. Örneğin, dinozorların yok oluşu gibi büyük olaylar, 66 milyon yıl önce gerçekleşmiş olsa da, bu daha geniş zaman ölçeğinin bir parçası olarak daha büyük bir yapının içinde yer alıyor.
Profesör Andrej Spiridonov'un da belirttiği gibi, "Jeolojik zaman ölçekleri ders kitaplarında düzenli zaman çizelgeleri gibi görünebilir, ancak sınırları çok daha kaotik bir hikaye anlatır. Düzensiz gibi görünen gürültünün aslında gezegenimizin nasıl değiştiğini ve bu değişimin ne kadar ileri gidebileceğini anlamanın anahtarı olduğunu bulduk." Bu yeni anlayış, Dünya'nın geçmişini daha derinlemesine kavramamıza yardımcı olmanın yanı sıra, gelecekteki gezegensel değişimleri tahmin etme yeteneğimizi de geliştiriyor. Çoklu fraktal doğayı tanıyarak, bilim insanları gelecekteki jeolojik olayları daha doğru modellerle öngörebilecekler.