Bolivya'nın yüksek yaylalarında, arkeologlar gizemli Tiwanaku uygarlığına ait olduğu düşünülen, yaklaşık 1.400 yıllık antik bir tapınak kompleksinin kalıntılarını ortaya çıkardı. Palaspata olarak adlandırılan bu yeni keşif, bir zamanlar And Dağları'nın en güçlü medeniyetlerinden biri olan Tiwanaku'nun dini uygulamaları, ekonomik sistemleri ve bölgesel etkisi hakkında önemli bilgiler sunuyor. Bu bulgu, Tiwanaku'nun daha önce bilinenden daha geniş bir alana yayıldığını ve ticaret yollarını kontrol ettiğini gösteriyor.
Palaspata tapınağı, Tiwanaku'nun bilinen ana arkeolojik merkezinden yaklaşık 215 kilometre (130 mil) uzakta, Caracollo belediyesi sınırları içinde yer alıyor. Daha önceki araştırmalar genellikle Titikaka Gölü çevresine odaklanırken, Palaspata'nın konumu Tiwanaku'nun etkisinin çok daha güneydoğuya kadar uzandığını kanıtlıyor. Yaklaşık 125 metre uzunluğunda ve 145 metre genişliğinde olan bu devasa kompleks, merkezi bir avlunun etrafına düzenlenmiş 15 adet kare odadan oluşuyor. Mimari yapısı, diğer Tiwanaku bölgelerinde görülen teraslı platform ve çökük avlu gibi özelliklere sahip.
Uydu görüntüleri, drone uçuşları ve fotogrametri gibi modern teknolojiler kullanılarak yapılan incelemeler sonucunda ortaya çıkarılan tapınakta, törensel amaçlarla kullanılan seramik kap parçaları bulundu. Bu kaplar, genellikle mısır bazlı bir içecek olan "chicha"nın tüketildiği şenliklerde kullanılırdı. Bu durum, tapınağın büyük toplantılar ve kutlamalar için bir merkez olarak işlev gördüğünü gösteriyor. Ayrıca, bulunan bazı seramiklerin ve malzemelerin uzak bölgelerden geldiği anlaşılıyor, bu da Tiwanaku'nun geniş ticaret ağlarına işaret ediyor.
Palaspata'nın stratejik konumu, onu üç farklı ekosistem arasında bir köprü haline getirmiş: kuzeydeki Titikaka Gölü'nün verimli yaylaları, batıdaki kurak Altiplano platosu ve doğudaki verimli Cochabamba vadileri. Bu durum, tapınağın sadece dini bir merkez olmadığını, aynı zamanda farklı bölgeler arasında mal ve insan akışını kontrol eden önemli bir idari ve ticari nokta olduğunu düşündürüyor. Araştırmacılar, Tiwanaku'nun bu tür yapılarla uzak bölgeler üzerindeki siyasi kontrolünü pekiştirdiğine inanıyor.
Tiwanaku uygarlığı, yaklaşık M.S. 500 ila 1000 yılları arasında gelişmiş, ancak M.S. 1000 civarında gizemli bir şekilde ortadan kaybolmuştur. Palaspata'nın keşfi, bu kayıp medeniyetin karmaşık sosyal yapısı, bölgesel etkileşimi ve İnka İmparatorluğu öncesi Andlar tarihindeki yeri hakkında daha derinlemesine bir anlayış sunuyor. Bu yeni bulgular, Tiwanaku'nun sadece Titikaka Gölü çevresiyle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda geniş bir coğrafyada etkili bir güç olduğunu ortaya koyuyor.