Gök bilimciler, yaklaşık 50 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve "Kaza" lakabıyla tanınan kahverengi bir cücenin atmosferinde silan (SiH₄) molekülünü tespit ederek astronomi alanında önemli bir keşfe imza attı. Bu, bir kahverengi cücenin atmosferinde silanın ilk kez belirlenmesi olup, bu gizemli gök cisimlerinin kimyasal yapısı ve evrenin erken dönemlerindeki koşullar hakkında yeni bilgiler sunuyor.
"Kaza" olarak bilinen WISEA J153429.75-104303.3, 2020 yılında vatandaş bilimci Dan Caselden tarafından Backyard Worlds Zooniverse projesi aracılığıyla keşfedildi. Yüksek öz hareketi ve kendine özgü kızılötesi renkleri, onu daha detaylı incelemeye sevk etti. Yapılan gözlemler, bu nesnenin 1300 Kelvin'in altındaki sıcaklıklara sahip en soğuk kahverengi cüce sınıfı olan Y-tipi bir kahverengi cüce olduğunu doğruladı.
Silanın "Kaza" atmosferinde bulunması, şimdiye dek hiçbir kahverengi cücede bu molekülün tespit edilememiş olması nedeniyle büyük önem taşıyor. Silan, genellikle oksijeni az olan ortamlarda oluşur ve bu durum, "Kaza"nın bu tür koşullarda meydana geldiğini düşündürüyor. Silanın varlığı, kahverengi cücelerin atmosferlerindeki kimyasal süreçleri anlamak ve oluşum modellerini iyileştirmek için değerli bir veri sağlıyor.
Özellikle gaz devlerinin atmosferlerindeki bulut oluşumunda rol oynadığı düşünülen silanın, evrenin erken dönemlerindeki düşük metaliklik ortamlarında nasıl davrandığını anlamak açısından bu keşif kritik bir öneme sahip. Bilim insanları, silanın, oksijenin nadir olduğu ortamlarda silikonun hidrojenle bağlanarak daha hafif bir molekül oluşturduğunu ve bunun da atmosferin üst katmanlarına taşınabildiğini belirtiyor. Bu durum, Güneş Sistemi'ndeki daha genç ve oksijeni bol gezegenlerde silikonun oksijenle birleşerek daha ağır silikat bulutları oluşturmasının aksine bir tablo ortaya koyuyor.
Bu çığır açan keşif, James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) gelişmiş kızılötesi gözlem yetenekleri sayesinde mümkün oldu. JWST'nin hassasiyeti, bilim insanlarının bu kahverengi cücenin atmosferinin derinliklerine nüfuz ederek daha önce görülmemiş moleküler izleri tespit etmesini sağladı. Bu bulgular, sadece kahverengi cücelerin anlaşılmasını derinleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda ötegezegen atmosferlerinin incelenmesi için de geniş kapsamlı çıkarımlar sunuyor.
Bu araştırma, astronomik keşiflerde vatandaş biliminin ne denli değerli olabileceğini bir kez daha gözler önüne seriyor. Ayrıca, bu keşfin, evrenin ilk zamanlarında oluşan gök cisimlerinin, bizim Güneş Sistemi'mizdeki daha yakın tarihli cisimlerden ne kadar farklı olabileceğini gösterdiği belirtiliyor. Bu durum, kozmik kimya ve gezegen oluşumu anlayışımızı zenginleştiriyor.