Uluslararası bir araştırma ekibi, NASA'nın Juno görevi tarafından toplanan verileri kullanarak Jüpiter'in uydusu Callisto'da ilk kez atmosferik ışık (aurora) tespit ederek önemli bir başarıya imza attı. Bu keşif, Io, Europa, Ganymede ve Callisto olmak üzere Jüpiter'in dört Galilei uydusunun tamamı için atmosferik ışık verilerini tamamlamış oldu.
Dünya'da olduğu gibi Jüpiter'in de kutuplarında atmosferik ışıklar gözlemlenmektedir. Ancak Jüpiter'in atmosferik ışıkları, büyük uydularının gezegenin manyetik alanı ile olan elektromanyetik etkileşiminden kaynaklanmasıyla benzersiz bir yapıya sahiptir. Araştırmacılar, Jüpiter'in Io, Europa ve Ganymede'nin plazma akışıyla etkileşiminden dolayı kendine özgü çok dalga boylu atmosferik ışık emisyonları sergilediğini belirtiyor. Daha önce Hubble Uzay Teleskobu, diğer üç Galilei uydusundan atmosferik ışık imzalarını yakalamıştı.
Callisto'nun atmosferik ışık izleri, zayıf olmaları ve genellikle Jüpiter'in daha parlak atmosferik ışık kuşağı tarafından gizlenmeleri nedeniyle yalnızca zayıf bir şekilde tespit edilebilmişti. Bilim insanları, net bir gözlem yapabilmek için Jüpiter'in atmosferik ışık kuşağının olağan konumundan kaymasını beklediler. Bu fırsat, Eylül 2019'da yüksek enerjili bir güneş rüzgarı akışının Jüpiter'i etkilemesiyle ortaya çıktı. Bu olay, Jüpiter'in atmosferik ışık kuşağının ekvatora doğru kaymasına neden oldu; bu durum, Dünya'da atmosferik ışıkların orta enlemlerde görülebilmesi olgusuna benziyor.
O dönemde Juno'nun konumu, dört Galilei uydusunu aynı anda gözlemlemesine olanak tanıdı. Bu olay, Io, Europa, Ganymede ve Callisto'nun atmosferik ışık izlerinin tek bir gözlemde görünür olmasını sağladı. Bu durum, ultraviyole, radyo, plazma ve dalga verileri kullanılarak ayrıntılı karakterizasyon yapılmasına olanak tanıdı. Sonuçlar, Callisto'nun atmosferik ışık deseninin, diğer üç kardeş uydusuyla tutarlı olduğunu gösterdi.
Bu keşif, sadece Jüpiter sisteminin atmosferik ışık portresini tamamlamakla kalmıyor, aynı zamanda Jüpiter'in manyetosferi ile uyduları arasındaki karmaşık etkileşimleri anlama konusunda yeni yollar açıyor. Juno'nun teknolojisiyle bilim insanları artık bu uydulardaki atmosferik ışıkları tetikleyen plazma, elektrik akımları ve manyetik alanların özelliklerini inceleyebiliyor.
Juno operasyonlarına devam ederken, yalnız çalışmayacak. NASA, 14 Ekim 2024'te yaşam belirtileri için en umut verici Jüpiter uydularından biri olan Europa'yı derinlemesine incelemek üzere tasarlanan Europa Clipper görevini başlattı. Bu görevin Nisan 2030'da Jüpiter sistemine ulaşması ve Europa'nın 49 yakın geçişini gerçekleştirmesi planlanıyor. Ek olarak, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), 14 Nisan 2023'te Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) görevini başlattı. Bu görev, özellikle Ganymede'ye odaklanarak Ganymede, Callisto ve Europa'yı ayrıntılı olarak incelemeyi amaçlıyor. JUICE'in 2031'de Jüpiter sistemine ulaşması ve Güneş Sistemi dışındaki bir uydu etrafında yörüngeye giren ilk görev olması bekleniyor.
Callisto'nun atmosferik ışığının tespit edilmesiyle bilim insanları artık dört Galilei uydusundan da tam veri setine sahip. Bu durum, Güneş Sistemi'nin en büyük gaz devinin manyetik ortamını anlama yolunda önemli bir adım olup, Jüpiter sistemindeki uzay keşfinde yeni bir sayfa açıyor.