Göktaşı Analizleri Jüpiter'in Doğumunu 1.8 Milyon Yıl Öncesine Tarihlendiriyor

Güneş sistemimizin en büyük gezegeni Jüpiter'in oluşum zamanına dair yeni ve kesin bilgiler sunan çığır açıcı bir araştırma, göktaşlarında bulunan küçük, küresel kaya damlacıklarının analiziyle gerçekleştirildi.

Nagoya Üniversitesi ve İtalyan Ulusal Astrofizik Enstitüsü (INAF) araştırmacıları tarafından yürütülen ve Scientific Reports dergisinde yayımlanan bu çalışma, Jüpiter'in doğumunu yaklaşık 1.8 milyon yıl öncesine tarihlendiriyor. Araştırmanın merkezinde, erken Güneş sistemindeki gezegenimsilerin (planetesimals) çarpışması sonucu oluşan ve göktaşlarında korunan kondrüller (chondrules) yer alıyor. Bu küçük, küresel yapılar, gezegenimsilerin yüksek hızlı çarpışmaları sırasında eriyen kaya ve tozun hızla soğumasıyla meydana geliyor.

Çalışma, Jüpiter'in devasa kütleçekiminin, gezegenimsiler arasındaki çarpışmaları tetikleyerek kondrül oluşumunu yoğunlaştırdığını ortaya koyuyor. Nagoya Üniversitesi'nden Profesör Sin-iti Sirono'nun belirttiği gibi, "Gezegenimsiler birbirleriyle çarpıştığında, içlerindeki su anında buharlaşarak genişleyen buhar oluşturuyordu. Bu, minik patlamalar gibi davranarak erimiş silikat kayasını, göktaşlarında gördüğümüz o minik damlacıklara ayırıyordu." Bu bulgu, kondrüllerin oluşum mekanizmasına dair uzun süredir devam eden gizemi çözmeye yardımcı oluyor.

Bilgisayar simülasyonları kullanan araştırmacılar, Jüpiter'in büyüme sürecini ve gezegenimsiler üzerindeki kütleçekimsel etkisini modelleyerek, simüle edilen kondrüllerin özelliklerinin ve bolluğunun meteorit verileriyle uyumlu olduğunu gösterdi. INAF'tan Dr. Diego Turrini'nin de vurguladığı gibi, "Bu model, Jüpiter'in doğduğu erken Güneş sistemi koşullarında doğal olarak meydana gelen durumları gerektiriyor. Göktaşı verileri, kondrül oluşumunun zirveye ulaştığı zamanın, Güneş sisteminin başlangıcından 1.8 milyon yıl sonrası olduğunu gösteriyor, bu da Jüpiter'in doğduğu zamandır." Bu, Jüpiter'in oluşumuna dair ilk kesin tarih damgasını vuruyor.

Bu çalışma sadece Jüpiter'in doğum tarihini belirlemekle kalmıyor, aynı zamanda diğer gezegenlerin oluşum zamanlarını izlemek için de yeni bir yöntem sunuyor. Göktaşlarında bulunan farklı yaşlardaki kondrüllerin incelenmesiyle, bilim insanları gezegenlerin doğum sırasını yeniden yapılandırabilir ve diğer yıldız sistemlerindeki gezegen oluşum süreçleri hakkında da bilgi edinebilirler.

Araştırmacılar, Jüpiter'in neden olduğu kondrül oluşumunun, göktaşlarında gözlemlenen çeşitli yaşları açıklamak için yeterince uzun sürmediğini belirtiyor. Bu durum, Satürn gibi diğer dev gezegenlerin de kendi oluşumları sırasında kondrül oluşumunu tetiklemiş olabileceği fikrini destekliyor. Bu keşifler, evrenimizin erken dönemlerindeki dinamik süreçlere ışık tutarken, diğer yıldız sistemlerinin nasıl oluştuğuna dair de ipuçları veriyor.