James Webb Uzay Teleskobu (JWST) enstrümanları, kozmosun en erken evrelerine ilişkin devrim niteliğinde veriler sunmaya devam ediyor. Bu keşifler arasında, ilk galaksilerin nasıl şekillendiğine dair yerleşik anlayışları sorgulayan, kompakt ve son derece parlak nesneler olan 'kırmızı noktalar' dikkat çekmektedir. Bu esrarengiz cisimler ilk kez 2022 yılında gözlemlenmişti; uzun dalga boylarında yaydıkları ışıltı, ne bilinen galaksilerin ne de kara deliklerin özellikleriyle örtüşüyordu.
Max Planck Astronomi Enstitüsü'nden Anna de Graaff liderliğindeki bir bilim ekibi, Eylül 2025'te bu nesnelerden biri üzerine odaklanan ayrıntılı bir çalışma yayımladı. 'Uçurum' (Skała) lakabını alan bu nesne, yaklaşık 12 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Spektrumu incelendiğinde, ultraviyole (UV) radyasyonunda keskin bir düşüşün ardından daha düşük enerjili dalga boylarında yoğun bir zirve gözlemlendi. Bu tür bir spektral davranış, ne sıradan galaksiler ne de yakınlardaki kara delikler için beklenen bir durumdur.
'Uçurum'un spektral analizleri, enerji karakteristiğinin kara deliklerinkiyle karşılaştırılabilir olduğunu, ancak nesnenin aynı zamanda sıcak ve yoğun bir gazla çevrili olduğunu ortaya koydu. Bu bulgular, daha önce aynı yıl öne sürülen 'gazla çevrili kara delik' modelini güçlendirmekte ve 'yıldız-kara delik' kavramını desteklemektedir. Araştırmanın yazarları, sıra dışı parlaklığı nedeniyle 'Uçurum'u 'görkemli bir yakut'a benzetti. Bu model, süper kütleli bir kara deliğin o kadar aktif madde yuttuğunu ve etrafındaki yoğun gaz kabuğunun bir yıldız gibi parladığını varsayarak, gözlemlenen yoğunluk ve parlaklık için daha tutarlı bir açıklama sunmaktadır.
Bu 'kırmızı noktalar', günümüzdeki galaksi merkezlerinin tohumları olabilir. Eğer bu hipotez doğrulanırsa, erken Evren'de ilk yapıların nasıl ortaya çıktığına ve kümelendiğine dair önemli bilgiler sağlayacaktır. Nature Astronomy'de yayımlanan güncel bir makale bu görüşü destekler niteliktedir; makale, sekiz galaksi ile çevrili ve geniş bir karanlık madde halesi içine gömülmüş bir kırmızı noktayı tarif etmektedir. Bu dizilim, birçok galaksinin çekirdeğinde bulunan enerjik kuasarları çağrıştırmaktadır. Üç yıl içinde arXiv veri tabanında 'kırmızı noktalar' hakkında yaklaşık 200 makalenin yayımlanmış olması, bilim camiasının bu konuya gösterdiği yoğun ilgiyi kanıtlamaktadır.
Bu nesneler, Büyük Patlama'dan sonraki 600 milyon yıl ile 1,5 milyar yıl arasındaki genç kozmik dönemde var olabilmektedir. Başlangıçta, varsayılan olgunlukları ve kütleleri nedeniyle bu yapılar tartışmalara yol açmış ve hatta 'Evrenin yıkıcıları' olarak anılmışlardı. Ancak, 'Uçurum' gibi, 'Balmer çukuru' olarak bilinen keskin spektral yükselişe sahip nesneler, erken dönem yıldız oluşumu ve kara delik büyümesinin mekaniklerini yeniden değerlendirmemizi gerektiriyor. Bu durum, zamanın başlangıcındaki madde gelişim yollarının daha önce tahmin edilenden çok daha çeşitli ve karmaşık olduğunu düşündürmektedir.