Akdeniz'in hayati deniz çayırı türü Posidonia oceanica, mikroplastik kirliliğiyle mücadelede önemli bir doğal müttefik olarak öne çıkıyor. Bu bitkinin lifli yapısı, mikroplastikleri hapsederek, kıyı şeritlerinde "Neptün topları" olarak bilinen doğal yığınlar oluşturuyor. Bu toplar, plastikleri deniz ekosisteminden uzaklaştıran bir filtreleme görevi görüyor.
2024 yılında yayımlanan araştırmalar, Posidonia oceanica'nın mikroplastikleri yakalama yeteneğini vurguluyor. Plastik birikimi hem yapraklarda hem de rizomlarda gözlemlenirken, rizomlarda daha yüksek konsantrasyonlar tespit ediliyor. Bu doğal filtreleme süreci, denizlerdeki mikroplastik kirliliğini azaltmada kritik bir rol oynuyor. Ancak, bu birikimin deniz tabanı besin ağları üzerindeki potansiyel etkileri de araştırmacıların dikkatini çekiyor.
Akdeniz'deki Posidonia oceanica çayırlarının her yıl yaklaşık 867 milyon plastik parçacığını hapsettiği tahmin ediliyor. Barselona Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu Neptün toplarının kilogram başına 1.500'e kadar plastik parçacığı içerebildiğini belirlemişler. Bu durum, denizlerin temizlenmesine önemli bir katkı sağlandığını gösteriyor.
Bu doğal mekanizmanın değerine rağmen, Posidonia oceanica çayırları ciddi tehditlerle karşı karşıya. Artan deniz suyu sıcaklıkları, kıyı gelişimi, kirlilik ve demirleme ile trol avcılığından kaynaklanan fiziksel hasarlar, bu ekosistemlerin sağlığını olumsuz etkiliyor. 1960'lardan bu yana bu çayırların %50'ye varan oranlarda azaldığına dair çalışmalar bulunuyor.
Posidonia oceanica çayırlarının sadece plastik tutucular olarak değil, aynı zamanda karbon yutakları, deniz yaşamı için yuvalama alanları ve kıyı koruyucuları olarak da çok yönlü önemi göz önüne alındığında, koruma çabaları büyük önem taşıyor. İspanya'da AB LIFE+ Posidonia Andalusia projesi gibi girişimlerle binlerce Posidonia oceanica bitkisi restore edilmiş durumda. Bu projeler, habitatları haritalamayı, bozulma kaynaklarını azaltmayı ve bu deniz çayırı ekosistemlerinin önemine dair farkındalığı artırmayı hedefliyor.
Bu hayati su altı çayırlarını korumak için etkili düzenleyici tedbirlerin uygulanmasında zorluklar devam etse de, bu ekosistemlerin sağlığının denizel çevrenin ve gezegenin ikliminin genel refahıyla yakından ilişkili olması, sağlam koruma stratejilerine olan ihtiyacı açıkça ortaya koyuyor. Neptün toplarının gösterdiği doğanın dayanıklılığı, yaşamın birbirine bağlılığı ve bu doğal hazineleri korumanın kritik önemi hakkında güçlü bir hatırlatma sunuyor.