Yer biliminin derinliklerinde, zamanın ötesinden gelen bir mineral olan barit, gezegenimizin okyanuslarının geçmişine ve bugününe dair eşsiz bir pencere sunuyor. Yaklaşık 3.5 milyar yıl öncesine, yani Arkeen Eon'a uzanan oluşum süreçleri, Dünya'nın jeokimyasal ve biyolojik evrimini yansıtacak şekilde önemli ölçüde değişmiştir.
Arkeen okyanuslarının oksijensiz atmosferinde, barit öncelikli olarak baryum açısından zengin hidrotermal akışkanların sülfat içeren sularla karışmasıyla oluşuyordu. Derinlerden gelen bu antik yataklar, erken okyanus koşulları ve elementlerin ilk döngüsü hakkında kanıtlar sunmaktadır. Arkeen döneminde, yaklaşık 3.24 milyar yıl önce, Dünya'nın büyük olasılıkla küresel bir okyanusla kaplı olduğu düşünülüyor. Bu dönemdeki okyanusların, günümüzdeki ortalama sıcaklıkları olan 15°C'nin oldukça üzerinde, 55°C ila 85°C arasında değişen sıcaklıklara sahip olduğu tahmin edilmektedir. Güneş'in bugünkü parlaklığının yalnızca %75-80'i kadar bir ışık yaydığı düşünülse de, atmosferdeki metan ve karbondioksit gibi sera gazları, gezegeni donmaktan koruyarak yaşamın ortaya çıkmasına olanak tanımıştır.
Günümüz okyanuslarında ise barit, diyatomlar ve bakteriyel biyofilmler gibi mikrobiyal biyokütle içinde oluşmaktadır. Bu süreç, batan organik maddenin ayrışmasıyla tetiklenir ve baryumun mikro-çevrelerde çökeltilerek günümüz deniz kimyasında mikropların kritik rolünü vurgulamasıyla sonuçlanır. Özellikle bakteriyel biyofilmlerin, baryumun birikmesi ve barit çökeltisi için doygunluk yaratması konusunda önemli bir rol oynadığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu mikroorganizmaların salgıladığı ekzopolisakkaritler (EPS), baryumu bağlayarak barit oluşumunu kolaylaştırmaktadır.
Sedimanter kayıtlardaki baritin bileşimi, deniz suyu kimyasının ve biyolojik üretkenliğin bir arşivi olarak hizmet eder ve büyük Dünya olaylarını aydınlatır. Baritin incelenmesi, denizel biyokimyasal döngüler ve mikrobiyal aktivitenin okyanusun karbon döngüsü üzerindeki etkisi hakkındaki anlayışımızı derinleştirmeye devam etmektedir. Örneğin, baryumun, okyanusun karbon döngüsündeki rolü ve geçmişteki üretkenlik tahminleri için bir gösterge olarak kullanılması, bu mineralin bilimsel önemini ortaya koymaktadır. Bu mineralin oluşum mekanizmalarının tam olarak anlaşılması, geçmiş okyanus koşullarını ve yaşamın evrimini daha iyi kavramamıza yardımcı olacaktır.