Bilim dünyası, küresel iklimi düzenleyen hayati önem taşıyan Atlantik Meridyenel Devridaimi'nin (AMOC) kritik bir eşiğe yaklaştığı konusunda uyarıyor. Yeni araştırmalar, bu okyanus akıntı sisteminin çökmesinin yüzyılın sonundan önce küresel iklimde önemli değişikliklere yol açabileceğini gösteriyor. AMOC, tropik bölgelerden gelen sıcak suları kuzeye taşıyarak Avrupa ve Kuzey Amerika'nın hava durumunu derinden etkileyen bir 'okyanus konveyör bandı' olarak işlev görüyor.
Journal of Geophysical Research: Oceans'da 24 Ağustos 2025'te yayımlanan güncel bir çalışma, 25 farklı iklim modelini kullanarak AMOC'un istikrarını değerlendirdi. Araştırmada, 2020'den bu yana yüzey tuzluluk akışında gözlemlenen artışın, sistemin zayıfladığına işaret eden yeni bir gösterge olduğu belirlendi. Araştırmacılar, yüksek emisyon senaryoları altında sistemin 2055 gibi erken bir tarihte çökebileceğini tahmin ediyor. Bu durum, küresel ısınmanın etkilerinin ne kadar hızlı ilerlediğine dair endişe verici bir tablo çiziyor.
AMOC'un çöküşünün potansiyel sonuçları oldukça ciddi. Avrupa'da sıcaklıkların önemli ölçüde düşmesi ve daha şiddetli fırtınaların yaşanması bekleniyor. Kuzey Amerika'nın doğu kıyılarında ise deniz seviyelerinin yükselmesi öngörülüyor. Ayrıca, Asya ve Afrika'daki muson desenlerinde de aksamalar yaşanabileceği belirtiliyor.
Avrupa Komiseri Wopke Hoekstra, bu bulguları "ciddi bir iklim uyandırma çağrısı" olarak nitelendirerek, emisyon azaltımının aciliyetine vurgu yaptı. Bilimsel çalışmalar, AMOC'un son 1600 yılın en zayıf seviyesinde olduğunu ortaya koyuyor. Bazı araştırmalar, karbon emisyonlarının artmaya devam etmesi halinde çöküş riskinin %70'lere ulaşabileceğini gösterirken, Paris Anlaşması'na uyularak emisyonların azaltılması durumunda bile bu riskin %25'lere indiği belirtiliyor.
Almanya'daki Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü'nden Profesör Stefan Rahmstorf, bu durumun, daha önce düşük bir ihtimal olarak görülen çöküş riskinin artık daha gerçekçi bir tehdit haline geldiğini gösterdiğini ifade ediyor. Hollanda Kraliyet Meteoroloji Enstitüsü'nden Sybren Drijhout da, düşük emisyon senaryolarında bile 2100 yılına kadar AMOC'un ciddi şekilde yavaşlayacağını ve sonrasında çöküşün kaçınılmaz hale geleceğini belirtiyor. Bu gelişmeler, küresel iklim sisteminin hassasiyetini ve insan kaynaklı faaliyetlerin bu denge üzerindeki derin etkisini gözler önüne seriyor.
AMOC'un zayıflaması veya çökmesi, sadece belirli bölgeleri değil, tüm gezegeni etkileyebilecek zincirleme reaksiyonları tetikleyebilir. Bu nedenle, emisyonların azaltılması ve sürdürülebilir yaşam biçimlerine geçiş, sadece bir tercih değil, gezegenimizin geleceği için bir zorunluluk olarak öne çıkıyor.