İspanya'nın Pirene Dağları'ndaki Roc de les Orenetes arkeolojik alanında, yaklaşık 4.000 yıl öncesine ait, içinde çakmaktaşı bir ok ucu bulunan bir insan kaburgası keşfedildi. Bu olağanüstü buluntu, Erken Tunç Çağı'ndaki kişiler arası şiddete dair nadir bir kanıt sunuyor.
Barselona Özerk Üniversitesi'nden Dr. Carlos Tornero liderliğindeki kazılarda ortaya çıkarılan kaburga, üzerinde bulunan ok ucunun etrafında iyileşme belirtileri gösteriyor. Bu durum, bireyin saldırıdan kurtulduğunu ve ok ucunun vücudunda kaldığı süre boyunca kemiğin iyileşmeye başladığını gösteriyor. Araştırmacılar, saldırının arkadan yapıldığına inanıyor.
Roc de les Orenetes alanı, 4.100 ila 4.500 yıl öncesine ait binden fazla insan kemiği barındırıyor. 2024 yılında yayınlanan bir araştırmada, mağaraya defnedilen 51 bireyden en az altısında kişiler arası şiddet kanıtı tespit edildi. Bu bulgular, bölgedeki Bronz Çağı topluluklarının yaşamlarında şiddetin yaygın bir unsur olduğunu ortaya koyuyor.
Yeni keşfedilen kaburga üzerindeki yaralanmaya yönelik X-ışını mikro-tomografisi ve DNA testleri gibi ileri analizler devam ediyor. Bu çalışmaların, antik topluluğun tarihi ve sağlık durumu hakkında daha derinlemesine bilgi sağlaması amaçlanıyor.
Benzer şekilde, Norveç dağlarında bulunan ve yaklaşık 3.000 yıl önce ren geyiği avcıları tarafından kullanıldığı düşünülen kuvarsit uçlu nadir bir antik ok da, geçmişteki avcılık ve çatışma yöntemlerine ışık tutuyor. Bu keşif, Pirene Dağları gibi yüksek rakımlı bölgelerde bile insanların karmaşık sosyal etkileşimler ve çatışmalar yaşadığını gösteriyor.
Roc de les Orenetes'teki buluntular, bu dağlık bölgelerde yaşayan Bronz Çağı topluluklarının yaşam tarzları, ölüm nedenleri ve sosyal etkileşimleri hakkında önemli bilgiler sunuyor. Bu tür arkeolojik keşifler, insanlık tarihinin daha önceki dönemlerindeki yaşam koşullarını ve karşılaşılan zorlukları anlamamızda kritik bir rol oynuyor.