Kryzys dyplomatyczny: Peru zrywa stosunki z Meksykiem po udzieleniu azylu byłej premier Betssy Chávez

Rząd Peru podjął stanowczą decyzję o całkowitym zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Meksykiem, co nastąpiło 3 listopada 2025 roku. Ten bezprecedensowy krok stanowił bezpośrednią i ostrą reakcję na fakt, iż Meksyk udzielił azylu politycznego byłej premier Peru, Betssy Chávez. Jest ona objęta poważnym śledztwem w związku z zarzutami współudziału w próbie zamachu stanu, co w oczach Limy dyskwalifikuje ją jako osobę uprawnioną do międzynarodowej ochrony. Peruwiańskie władze uznały tę decyzję za niedopuszczalną ingerencję w wewnętrzne sprawy wymiaru sprawiedliwości.

Hugo de Zela, szef peruwiańskiej dyplomacji, określił postępowanie Meksyku mianem „aktu nieprzyjaznego” i jawnego pogwałcenia zasad wzajemnego poszanowania. Podkreślił, że jest to zwieńczenie wielokrotnych, systematycznych ingerencji w wewnętrzne sprawy Peru, których dopuszczały się zarówno obecne, jak i poprzednie władze meksykańskie. W odpowiedzi na ten akt, tymczasowy prezydent Peru, José Jeri, niezwłocznie wydał zarządzenie o wydaleniu z Limy meksykańskiej chargé d'affaires, Karli Ornelii, wyznaczając jej rygorystyczny termin opuszczenia kraju. Meksyk z kolei odrzucił tę decyzję, uznając ją za „nadmierną i nieproporcjonalną” w kontekście dyplomatycznym. Władze w Meksyku stanowczo utrzymywały, że udzielenie azylu Chávez było w pełni zgodne z normami prawa międzynarodowego, powołując się w szczególności na zapisy Konwencji z Caracas z 1954 roku.

Geneza obecnego, gwałtownego napięcia dyplomatycznego sięga grudnia 2022 roku, kiedy to doszło do odsunięcia od władzy prezydenta Pedro Castillo. Sytuacja ta stała się zarzewiem długotrwałego sporu ideologicznego. Strona meksykańska, w tym prezydent Claudia Sheinbaum, konsekwentnie i otwarcie krytykowała aresztowanie Castillo, uznając je za niesprawiedliwe i motywowane politycznie. Betssy Chávez, która pełniła funkcję premiera w gabinecie Castillo, jest oskarżona o współudział w próbie rozwiązania Kongresu, co było kluczowym momentem kryzysu konstytucyjnego. Została aresztowana w czerwcu 2023 roku, jednakże, co istotne dla obecnej sytuacji, we wrześniu 2025 roku sędzia zwolnił ją z aresztu, nakładając jedynie środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju na czas trwania postępowania sądowego. Ucieczka i azyl w Meksyku nastąpiły tuż po tej decyzji.

Pomimo tak poważnego konfliktu dyplomatycznego, który doprowadził do zerwania stosunków, obie strony podjęły racjonalne działania mające na celu zminimalizowanie strat w innych, kluczowych dziedzinach. Więzi konsularne pozostają aktywne i w pełni operacyjne, aby zapewnić niezbędną obsługę obywatelom obu państw, co jest priorytetem humanitarnym. Co więcej, relacje gospodarcze nie zostały w żaden sposób naruszone, co wyraźnie wskazuje na pragmatyczne dążenie do utrzymania sporu ściśle w sferze politycznej, oddzielając politykę od handlu.

Wartość wymiany handlowej między Peru a Meksykiem w 2024 roku osiągnęła imponującą sumę 2,507 miliarda dolarów USA. Utrzymanie tych powiązań jest krytyczne, zwłaszcza dla sektora rolnego Peru, który odpowiadał za 49% całego eksportu do Meksyku. Oznacza to, że tysiące peruwiańskich rolników i przedsiębiorstw jest bezpośrednio zależnych od stabilności tego kanału handlowego, co stanowi silny hamulec dla ewentualnej eskalacji sankcji ekonomicznych.

Ten gwałtowny incydent dyplomatyczny jest symptomem szerszych, niepokojących zmian zachodzących w polityce regionalnej Ameryki Łacińskiej, uwidaczniając głębokie podziały ideologiczne. Ostre reakcje i podobne zerwania stosunków stawiają pod znakiem zapytania przyszłość i efektywność integracji regionalnej. Dotyczy to zwłaszcza funkcjonowania takich kluczowych struktur gospodarczo-politycznych, jak Pacyficzny Sojusz, którego członkowie powinni dążyć do konsensusu, a nie konfrontacji. Nadchodzące miesiące będą kluczowe i pokażą, czy ten dyplomatyczny impas ulegnie dalszej eskalacji, czy też siła pragmatycznych interesów gospodarczych ostatecznie wymusi ciche pojednanie i wznowienie dialogu na szczeblu politycznym.