24 września 2025 roku w Moskwie podpisano memorandum o porozumieniu dotyczącym budowy małych elektrowni jądrowych w Iranie. Dokument ten, określany przez rosyjską państwową korporację Rosatom jako „projekt strategiczny”, stanowi kolejny krok w zacieśnianiu współpracy energetycznej i gospodarczej między Rosją a Iranem.
Umowę podpisali Aleksiej Lichaczow, szef Rosatomu, oraz Mohamad Eslami, irański wiceprezydent i szef organizacji ds. energii atomowej. Porozumienie przewiduje budowę ośmiu małych reaktorów jądrowych, z celem osiągnięcia 20 GW mocy z energii jądrowej do 2040 roku. Obecnie Iran dysponuje jedną elektrownią jądrową w Buszehr, o mocy około 1 GW, zbudowaną również przez Rosję.
Nowa umowa ma na celu nie tylko zaspokojenie rosnących potrzeb energetycznych Iranu, ale także rozwój krajowej wiedzy i technologii w zakresie energetyki jądrowej. Małe reaktory modułowe (SMR) oferują szereg korzyści, w tym niższe początkowe inwestycje kapitałowe, większą skalowalność i elastyczność lokalizacji, a także potencjalnie zwiększone bezpieczeństwo w porównaniu do tradycyjnych projektów.
Współpraca ta wpisuje się w szerszy kontekst globalnych wyzwań energetycznych oraz dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej. Podpisanie memorandum nastąpiło w czasie, gdy Iran stara się o złagodzenie międzynarodowych sankcji, a Rosja odgrywa coraz większą rolę w globalnych projektach energetycznych. Iran, borykający się z niedoborami energii elektrycznej w okresach szczytowego zapotrzebowania, widzi w energetyce jądrowej sposób na wzmocnienie swojego bezpieczeństwa energetycznego i uniezależnienie się od paliw kopalnych.
Umowa ta, opiewająca na kwotę 25 miliardów dolarów, obejmuje budowę czterech zaawansowanych reaktorów trzeciej generacji w prowincji Hormozgan, o łącznej mocy blisko 5000 megawatów. Projekt ten ma potrwać około dziewięciu lat. Podpisanie porozumienia podkreśla pogłębiające się partnerstwo strategiczne między oboma krajami, które dąży do zacieśnienia więzi w obliczu międzynarodowych nacisków.
Ta współpraca jest uważnie obserwowana przez społeczność międzynarodową, biorąc pod uwagę jej implikacje dla stabilności regionalnej i międzynarodowych wysiłków na rzecz nierozprzestrzeniania broni jądrowej.