Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uchylił decyzję Komisji Europejskiej zatwierdzającą pomoc państwa dla rozbudowy węgierskiej elektrowni jądrowej Paks II. Decyzja ta stanowi odpowiedź na odwołanie złożone przez Austrię, która kwestionowała zgodność procedury udzielenia zamówienia z przepisami unijnymi dotyczącymi zamówień publicznych.
Projekt Paks II, obejmujący budowę dwóch nowych reaktorów jądrowych, jest realizowany przez rosyjski koncern Rosatom. TSUE uznał, że Komisja Europejska nie zweryfikowała należycie, czy umowa na budowę nowych bloków jądrowych, zawarta w trybie zamówienia z wolnej ręki z rosyjskim podmiotem, jest zgodna z prawem UE w zakresie zamówień publicznych. Podkreślono, że brak otwartego przetargu mógł wpłynąć na koszty i jakość projektu.
Sprawa ma swoje korzenie w 2018 roku, kiedy Austria wniosła skargę przeciwko Komisji Europejskiej, argumentując naruszenie zasad uczciwej konkurencji. Wcześniej, w 2022 roku, Sąd Ogólny UE oddalił tę skargę, uznając, że subsydium w wysokości 12,5 miliarda euro nie narusza zasad konkurencji. TSUE uchylił jednak to orzeczenie, wskazując na konieczność oceny nie tylko zgodności subsydium z zasadami pomocy państwa, ale także legalności bezpośredniego powierzenia kontraktu bez przetargu.
Pomimo uchylenia decyzji, rosyjski Rosatom potwierdził swoje zaangażowanie w projekt, powołując się na zgodność z międzynarodowymi standardami bezpieczeństwa. Węgry deklarują gotowość do współpracy z Komisją w celu wykazania zgodności z wymogami prawnymi. Węgierski minister spraw zagranicznych i handlu, János Bóka, podkreślił, że sąd nie stwierdził naruszenia prawa przez Węgry, a jedynie wskazał na niewystarczające uzasadnienie decyzji Komisji.
Projekt Paks II zakłada rozbudowę istniejącej elektrowni Paks, która obecnie posiada cztery reaktory typu WWER-440, zbudowane w oparciu o radziecki projekt. Ich okres eksploatacji wygasa między 2032 a 2037 rokiem. Nowe bloki, zasilane reaktorami WWER, mają zwiększyć moc elektrowni o 1,2 GW każdy. Umowa na budowę została przyznana Rosatomowi bez przetargu w 2014 roku.
Organizacje ekologiczne, takie jak Greenpeace, oceniły orzeczenie TSUE jako milowy krok, wzywając Komisję do wycofania zgody na subsydia dla Paks II.