Najstarszy w Rumunii i jeden z najbardziej cenionych europejskich przeglądów kina niefabularnego, Festiwal Filmowy Astra 2025, zainaugurował swoją działalność w Sibiu 17 października. To prestiżowe wydarzenie, które potrwa do 26 października, rozpoczęło się uroczystym przyjęciem oraz intensywną dyskusją DocTalk zatytułowaną „Neonazizm online i offline na algorytmie nienawiści”. W ramach festiwalu publiczność ma okazję zobaczyć ponad 70 filmów dokumentalnych, z których wiele będzie miało swoje światowe lub europejskie premiery, a następnie spotkać się z ich twórcami, co sprzyja bezpośredniej wymianie myśli.
Odbywające się w samym sercu Transylwanii, wydarzenie to tradycyjnie pełni funkcję kluczowej platformy dla rozwoju sztuki dokumentalnej w Europie Środkowej i Wschodniej, oferując filmowcom szansę na międzynarodowe uznanie. Centralnym punktem inauguracji stał się duński dokument Simona Klosego z 2025 roku, zatytułowany „Rozszyfrowywanie nienawiści” (Decoding Hate). Obraz ten szczegółowo analizuje, w jaki sposób platformy mediów społecznościowych czerpią zyski z mowy nienawiści i promują jej rozprzestrzenianie, jednocześnie przedstawiając historie osób, które odważnie stawiają opór temu zjawisku. Tego typu projekcje mają na celu sprowokowanie głębszej refleksji nad kształtowaniem narracji społecznych i indywidualną rolą każdego człowieka w ich transformacji.
Tegoroczny program wyróżnia się niezwykłą różnorodnością i szerokim zakresem tematycznym, odzwierciedlającym globalne wyzwania. Obejmuje on pięć sekcji konkursowych, w tym „Rumunia”, „Europa Wschodnia”, „Nowe Głosy”, „DocSchool” oraz debiutującą sekcję „DocShorts”, która koncentruje się na krótkim metrażu. Filmy zostały pogrupowane w 11 bloków tematycznych, które poruszają najbardziej palące kwestie współczesności. Wśród nich znajdują się takie intrygujące bloki jak: „Kobieta/Matka – za jaką cenę”, „Kryzys męskości”, „Dyktatury – przewodnik przetrwania w obliczu ich możliwego powrotu” oraz „Neofaszyzm online i offline”. Ten dziesięciodniowy festiwal zapowiada się jako rekordowy pod względem skali, oferując dogłębną analizę bieżących problemów społecznych.
Istotną innowacją i udogodnieniem jest fakt, że dwie trzecie wszystkich prezentowanych filmów będzie dostępnych do oglądania online przez dwa tygodnie po Ceremonii wręczenia nagród, co znacząco zwiększa zasięg tego obszernego przeglądu kinematograficznego. Równolegle do głównego programu, w dniach od 20 do 24 października, odbywa się blok edukacyjny AF Junior, skierowany do młodej widowni. Obejmuje on specjalnie dostosowane filmy i warsztaty, koncentrujące się na tematach tożsamości, migracji, ekologii, kultury cyfrowej oraz mowy nienawiści. W ramach tego bloku zaplanowano również warsztat z wizualnego opowiadania historii zatytułowany „Od wolontariusza do influencera”.
„Astra” jest postrzegana nie tylko jako zwykły przegląd filmów, lecz jako przestrzeń, w której sztuka filmowa staje się impulsem do dialogu i wymiany idei. Dyskusje DocTalk mają za zadanie nie zamykać tematu, lecz otwierać go do dalszej refleksji, angażując reżyserów, zaproszonych gości i szeroką publiczność. Utrzymując prawo do bezpośredniej nominacji filmów do Europejskiej Nagrody Filmowej, jako uczestnik listy nominowanych Europejskiej Akademii Filmowej, festiwal ten niezmiennie potwierdza swoją wysoką pozycję i znaczenie w europejskim krajobrazie kinematograficznym.