Indyjska misja księżycowa Chandrayaan-2 osiągnęła znaczący przełom naukowy, dokumentując po raz pierwszy w historii bezpośrednie konsekwencje uderzenia koronalnego wyrzutu masy (CME) Słońca w egzosferę Księżyca. To kluczowe wydarzenie, które miało miejsce 10 maja 2024 roku, dostarczyło bezcennych danych empirycznych na temat reakcji ciał niebieskich, które są pozbawione solidnej osłony atmosferycznej lub pola magnetycznego, na potężne erupcje słoneczne. Zrozumienie tej dynamiki jest fundamentalne dla prognozowania kosmicznej pogody i planowania bezpiecznej eksploracji poza orbitą Ziemi.
Pokładowy instrument modułu orbitalnego, znany jako CHACE-2 (Chandra’s Atmospheric Composition Explorer-2), z powodzeniem zarejestrował gwałtowne zagęszczenie i odpowiadający mu wzrost ogólnego ciśnienia w dziennej egzosferze Księżyca, dokładnie w momencie uderzenia obłoku plazmy. Według oficjalnych raportów Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych (ISRO), stężenie neutralnych atomów i molekuł w tej niezwykle rozrzedzonej powłoce wzrosło o ponad rząd wielkości w porównaniu ze standardowymi pomiarami. To zjawisko, w którym plazma słoneczna skutecznie „wybija” atomy z powierzchni, wzbogacając tym samym egzosferę, doskonale pasuje do modeli teoretycznych, które wcześniej nie miały bezpośredniego potwierdzenia obserwacyjnego.
Księżyc, pozbawiony globalnego pola magnetycznego, pełni funkcję unikalnego naturalnego laboratorium dla naukowców badających wpływ aktywności słonecznej na powierzchnie niechronione. Brak gęstej atmosfery oznacza, że cząstki wiatru słonecznego oraz wyrzuty koronalne mogą oddziaływać bez przeszkód z regolitem księżycowym. Ta przełomowa obserwacja, formalnie opublikowana w czasopiśmie Geophysical Research Letters 16 sierpnia 2025 roku, znacząco pogłębia nasze zrozumienie dynamiki rządzącej środowiskiem księżycowym i przestrzenią okołoksiężycową.
Odkrycie to niesie bezpośrednie i istotne implikacje praktyczne dla planowania przyszłych, długoterminowych misji załogowych i robotycznych na Księżyc. Inżynierowie i architekci projektujący bazy księżycowe muszą teraz znacznie dokładniej uwzględniać ryzyka związane z tymi przejściowymi, lecz znaczącymi zmianami środowiskowymi wywołanymi przez CME. Podczas gdy na Ziemi silne zdarzenia słoneczne zazwyczaj prowadzą do zakłóceń w sieciach energetycznych i telekomunikacyjnych, na Księżycu bezpośrednie oddziaływanie na powierzchnię i jej niezwykle cienką „atmosferę” staje się mierzalnym i krytycznym czynnikiem ryzyka. Wymaga to opracowania nowych strategii ochrony sprzętu i astronautów przed nagłym wzrostem promieniowania i gęstości cząstek.
Techniczny triumf misji Chandrayaan-2, która została wystrzelona w 2019 roku, jest podkreślony przez ciągłe, bezawaryjne działanie jej orbitera, pomimo utraty modułu lądownika „Vikram” we wrześniu 2019 roku. Zebrane dane potwierdzają precyzję obliczeń naukowych leżących u podstaw misji. Ustalenia te stanowią wiarygodną podstawę do oceny zagrożeń radiacyjnych oraz interakcji cząstek z infrastrukturą księżycową w perspektywie długoterminowej, demonstrując tym samym solidne możliwości inżynieryjne ISRO.