Nowe badanie precyzuje czas powstania Słońca na 10-20 milionów lat

Międzynarodowy zespół naukowców doprecyzował szacowany czas powstania naszego Słońca, umieszczając go między 10 a 20 milionami lat. Wniosek ten, opublikowany w *Nature*, wynika z pomiaru rzadkiego procesu jądrowego związanego z rozpadem talu-205 (²⁰⁵Tl) w stanie całkowicie zjonizowanym. Eksperyment przeprowadzono w Experimental Storage Ring (ESR) w GSI/FAIR w Niemczech. Badania koncentrowały się na tym, jak ołów-205 (²⁰⁵Pb), izotop kluczowy dla datowania narodzin Słońca, powstaje w gwiazdach z gałęzi asymptotycznej olbrzymów (AGB). ²⁰⁵Pb powstaje w procesie powolnego wychwytu neutronów (s-process), co czyni go wiarygodnym wskaźnikiem osi czasu formowania się gwiazd. Normalnie ²⁰⁵Pb rozpada się do ²⁰⁵Tl poprzez wychwyt elektronu. Jednak w warunkach wysokiej temperatury i pełnej jonizacji gwiazd, proces ten odwraca się, a ²⁰⁵Tl rozpada się do ²⁰⁵Pb poprzez rozpad beta w stanie związanym. Naukowcy z powodzeniem zaobserwowali ten rzadki rozpad i zmierzyli jego szybkość. Naukowcy z Węgier, Włoch i Wielkiej Brytanii wykorzystali te odkrycia do modelowania produkcji ²⁰⁵Pb w gwiazdach AGB. Porównując przewidywane poziomy ²⁰⁵Pb z poziomami znalezionymi w meteorytach, oszacowali okres formowania się Słońca. Zespół składał się z 37 instytucji naukowych z 12 krajów i obejmował dekadę zaawansowanych prac eksperymentalnych. Ten pomiar oferuje nowe spojrzenie na procesy jądrowe w gwiazdach, zwiększając nasze zrozumienie pochodzenia Układu Słonecznego.