Neurobiolodzy z Cambridge: Młodość mózgu trwa aż do 32. roku życia

Przełomowe badanie neurobiologiczne, przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Cambridge, rzuca nowe światło na tradycyjne ramy czasowe rozwoju ludzkiego mózgu. Wyniki tej pracy, opublikowane 25 listopada 2025 roku na łamach prestiżowego czasopisma Nature Communications, sugerują, że okres adolescencji, definiowany przez strukturę sieci neuronalnych, rozciąga się aż do 32. roku życia, a nie kończy się, jak dotychczas sądzono, w wieku 18 czy 25 lat. Kierownictwo nad tym projektem objęła doktor Alexa Mousley, stypendystka Gates Cambridge, we współpracy z profesorem Duncanem Astle, który zajmuje stanowisko profesora neuroinformatyki w Cambridge. Badacze przeanalizowali skany obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) z techniką dyfuzyjną, pochodzące od blisko 3800 uczestników, obejmujące wiek od niemowlęctwa aż do 90 lat.

Analiza ujawniła cztery kluczowe punkty zwrotne w rozwoju mózgu, które wyznaczają granice pięciu odrębnych faz życia: wiek 9, 32, 66 i 83 lata. Te progi dzielą ludzkie życie na etapy: Dzieciństwo (od narodzin do 9 lat), Młodość (od 9 do 32 lat), Dorosłość (od 32 do 66 lat), Wczesna starość (od 66 do 83 lat) oraz Późna starość (od 83 lat wzwyż). Okres Młodości, trwający do 32. roku życia, jest szczególnie unikalny. To w tym czasie obserwuje się jedyny ciągły wzrost efektywności neuronalnej oraz objętości istoty białej. Największa transformacja, swoisty topologiczny przełom w sieciach mózgowych, następuje właśnie w wieku 32 lat.

Po przekroczeniu 32. roku życia mózg wchodzi w fazę stabilizacji. Choć efektywność neuronalna zaczyna stopniowo spadać, kluczowe aspekty, takie jak inteligencja i ukształtowana osobowość, utrzymują się na względnie stałym poziomie. Zmiany stają się bardziej widoczne po 66. roku życia, kiedy rozpoczyna się wczesne starzenie. Charakteryzuje się ono redukcją gęstości istoty białej oraz modyfikacjami architektury sieci, co z kolei może zwiększać podatność na schorzenia związane z wiekiem.

Wydłużenie okresu młodości, zgodnie z ustaleniami badania, koreluje ze zwiększoną podatnością na zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia. Schorzenia te często manifestują się właśnie w wieku 20–30 lat, kiedy mózg wciąż przechodzi intensywne procesy przebudowy. Warto jednak zaznaczyć, że uzyskane rezultaty odnoszą się przede wszystkim do populacji zachodnich, w tym mieszkańców Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Czynniki kulturowe i społeczne mają bowiem istotny wpływ na moment przejścia do dorosłości w różnych społecznościach.

Badanie to stanowi historycznie pierwsze tak kompleksowe mapowanie połączeń nerwowych w mózgu na przestrzeni całego życia człowieka. Wykazuje ono, że rozwój nie przebiega liniowo, lecz etapowo, z wyraźnie zaznaczonymi momentami przejściowymi. Praca opiera się na analizie danych z obszernych kohort, włączając w to materiały z CALM (Centrum Uwagi, Uczenia się i Pamięci). Otwiera to nowe perspektywy dla doskonalenia diagnostyki oraz głębszego zrozumienia zarówno procesów rozwojowych, jak i chorób neurodegeneracyjnych. Autorzy podkreślają, że obecne definicje dorosłości, zarówno prawne, jak i społeczne, mogą nie odzwierciedlać w pełni biologicznych realiów ujawnionych w badaniu, co z pewnością zainicjuje dalsze dyskusje na ten temat.