Nowe badania opublikowane w czasopiśmie PLOS One, zatytułowane "Morphodynamic Foundations of Sumer", sugerują, że rozwój cywilizacji sumeryjskiej był w znacznym stopniu kształtowany przez interakcję rzek, pływów i osadów u ujścia Zatoki Perskiej. Naukowcy Liviu Giosan z Woods Hole Oceanographic Institution i Reed Goodman z Clemson University opracowali model paleośrodowiskowy, wskazujący, że dynamika pływów odegrała kluczową rolę we wczesnym rozwoju rolnictwa i złożoności społeczno-politycznej w Sumerze.
Badania te podważają wcześniejsze założenia, podkreślając, że to naturalne nawadnianie pływowe, a nie wyłącznie systemy stworzone przez człowieka, mogło być kluczowe dla powstania jednego z najwcześniejszych miejskich społeczeństw na świecie. Wyniki wskazują, że Sumer był fundamentalnie ukształtowany przez rytm wody. Między około 7000 a 5000 lat temu, Zatoka Perska sięgała znacznie dalej w głąb lądu, umożliwiając pływom dwukrotne dziennie wprowadzanie słodkiej wody w dolne biegi Tygrysu i Eufratu. Ta dynamika stworzyła żyzne strefy, gdzie pierwsi Sumerowie mogli praktykować intensywne, zróżnicowane rolnictwo, wykorzystując proste kanały do nawadniania upraw i gajów palmowych – metodę wymagającą mniej rozległej infrastruktury niż wcześniej sądzono.
System nawadniania pływowego jest postrzegany jako kluczowy czynnik umożliwiający nadwyżki produkcji rolnej, co z kolei wspierało wzrost populacji i rozwój złożonych społeczeństw oraz państw-miast, takich jak Ur, Uruk i Lagasz. Badanie, które wykorzystało dane satelitarne, informacje paleośrodowiskowe i nowe próbki rdzeni wiertniczych z pradawnego stanowiska Lagasz, odtwarza starożytny krajobraz i sposób, w jaki jego mieszkańcy adaptowali się do jego nieustannie zmieniającej się natury.
Gdy rzeki budowały delty i wypychały linię brzegową w stronę morza, dostęp pływów do wnętrza lądu malał. Ta zmiana prawdopodobnie wywołała kryzys ekologiczny i gospodarczy, skłaniając Sumerów do rozwoju rozległych systemów irygacyjnych i ochrony przeciwpowodziowej. Te ambitne projekty są postrzegane jako znaki rozpoznawcze złotej ery Sumeru i wymagały znacznej pomysłowości i współpracy, zapoczątkowując jedne z najwcześniejszych intensywnych upraw w historii i śmiałe eksperymenty społeczne.
Badania te dostarczają cennych spostrzeżeń na temat współczesnych problemów, demonstrując, jak starożytne cywilizacje adaptowały się do zmian środowiskowych. Wyniki sugerują, że zrozumienie skomplikowanej współzależności między systemami naturalnymi a rozwojem człowieka może informować współczesne podejścia do zrównoważonego rolnictwa, planowania urbanistycznego i odporności w obliczu zmieniających się warunków środowiskowych. Badanie sugeruje również, że głębokie powiązanie Sumerów z wodą mogło znaleźć odzwierciedlenie w ich mitach i wierzeniach religijnych, a bóstwa takie jak Enki, bóg słodkiej wody, potencjalnie ucieleśniają wspomnienia tego pływowego świata.