Ukryte wzorce rRNA: Wspólny molekularny mianownik zaburzeń neuropsychiatrycznych

Najnowsze odkrycia naukowe ujawniły istnienie specyficznych, powtarzalnych motywów w sekwencjach rybosomalnego RNA (rRNA), które wykazują stałą korelację z szeregiem poważnych schorzeń wpływających na rozwój układu nerwowego i psychikę. Badacze skoncentrowali swoją uwagę na takich stanach jak autyzm, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), choroba afektywna dwubiegunowa oraz schizofrenia. Wyniki te sugerują, że rRNA, dotychczas postrzegany głównie jako element strukturalny, odgrywa znacznie istotniejszą rolę w precyzyjnej regulacji genów powiązanych z tymi skomplikowanymi zaburzeniami.

Badanie, którym kierował doktor Isidor Rigusos wraz ze swoim zespołem z Uniwersytetu Thomasa Jeffersona, objęło kompleksową analizę kompletnego genomu ludzkiego. Naukowcy zidentyfikowali powtarzające się motywy w rRNA, które były zgromadzone w genach, których funkcja jest bezpośrednio związana z aktywnością układu nerwowego. Co istotne, wzorce te koncentrowały się w obszarach uznanych za krytyczne dla rozwoju wspomnianych zaburzeń neuropsychiatrycznych. Rezultaty tego przełomowego badania zostały opublikowane w czasopiśmie „Molecular Biology and Evolution” w październiku 2025 roku. Otwiera to zupełnie nowy rozdział w zrozumieniu, w jaki sposób niekodujący białek materiał genetyczny może wpływać na regulację kluczowych funkcji mózgu.

Konserwatywność tych wzorców, potwierdzona ich obecnością w rRNA myszy, muszek owocowych oraz robaków, podkreśla ich głębokie znaczenie ewolucyjne. Doktor Rigusos zwrócił uwagę na zdumiewającą stabilność tej struktury utrzymującą się przez miliony lat ewolucji. To wskazuje, że motywy te nie są przypadkowe, lecz stanowią fundamentalne elementy wpływające na podstawowe procesy biologiczne. Odkrycie wspólnych motywów w rRNA rzuca światło na często obserwowaną komorbidność – czyli współwystępowanie autyzmu, ADHD, choroby afektywnej dwubiegunowej i schizofrenii. Prawdopodobnie wspólna oś molekularna wyjaśnia, dlaczego te pozornie różnorodne stany tak często manifestują się razem u tych samych pacjentów.

Chociaż dokładne mechanizmy wpływu tych motywów rRNA na regulację genów wymagają dalszych, dogłębnych badań, obecne dane stanowczo zachęcają do intensywnego zbadania roli rRNA jako potencjalnego celu dla opracowania nowych metod modulacji procesów neurobiologicznych. Odkrycie to przenosi punkt ciężkości z obszarów kodujących wyłącznie białka na niewidoczne, lecz niezwykle potężne systemy regulacyjne. Dodatkowe analizy w dziedzinie genetyki molekularnej potwierdzają znaczenie RNA w regulacji zdrowia psychicznego. Na przykład, analiza polimorfizmu pojedynczego nukleotydu (SNP) wykazała, że powszechne warianty genowe mogą odpowiadać za znaczną część przypadków tych zaburzeń, sięgając na przykład 28% w przypadku ADHD.