Odkryto najstarsze, doskonale zachowane RNA 39-tysięcznego mamuta Yuka!

Grupa badaczy dokonała znaczącego przełomu w paleobiologii, z powodzeniem izolując i sekwencjonując najstarszą cząsteczkę RNA, jaką kiedykolwiek odnaleziono. Materiał ten pochodzi z pozostałości młodocianego mamuta włochatego, znanego jako Yuka, który spędził 39 000 lat w syberyjskiej wiecznej zmarzlinie. Rezultaty tych prac, opublikowane 14 listopada 2025 roku w prestiżowym czasopiśmie „Cell”, podważają dotychczasowe naukowe przekonanie o szybkiej degradacji RNA po śmierci organizmu. Odkrycie to niezbicie dowodzi, że przy sprzyjających warunkach, takich jak wieczna zmarzlina, RNA jest zdolne przetrwać przez dziesiątki tysięcy lat.

Wyjątkowo dobrze zachowane szczątki Yuky, osobnika płci męskiej, zostały odkryte w 2010 roku na wybrzeżu Oyogos Yar, w pobliżu Morza Łaptiewów. Kluczowy materiał molekularny pozyskano z tkanki mięśniowej lewej przedniej kończyny. To strategiczne źródło umożliwiło naukowcom uzyskanie bezpośrednich danych na temat wzorców ekspresji genów w momencie śmierci zwierzęcia. Analiza RNA ujawniła fragmenty chromosomu Y, co ostatecznie potwierdziło męską płeć osobnika, korygując wcześniejsze spekulacje, które sugerowały, że Yuka była samicą, co jest istotnym elementem w rekonstrukcji jego historii życia.

Szczegółowe, wieloczynnikowe badanie komórkowe dostarczyło również wnikliwych informacji na temat stanu zdrowia mamuta tuż przed zgonem. Wykryto markery silnego stresu i stanu zapalnego w ekspresji komórkowej. Ustalono, że zwierzę było skrajnie wyczerpane, a jego mięśnie nóg były przeciążone, co sugeruje długotrwałą ucieczkę przed niebezpieczeństwem. Dane te stanowią mocne wsparcie dla wcześniejszej hipotezy, opartej na cechach morfologicznych, która zakładała, że Yuka zginął w wieku 6–8 lat. Najbardziej prawdopodobną przyczyną śmierci było zaatakowanie przez lwa jaskiniowego, co miało miejsce na krótko przed zgonem, co tłumaczy zaobserwowane przeciążenie mięśni.

Sukces tego przedsięwzięcia naukowego nie ograniczył się jedynie do identyfikacji matrycowego RNA (mRNA), które koduje białka. Badacze zdołali również zidentyfikować niekodujące cząsteczki, w tym mikroRNA, które odgrywają kluczową rolę w regulacji aktywności genów. Fakt, że szczątki Yuky przetrwały w naturalnej „lodówce” wiecznej zmarzliny, jest decydujący dla zachowania tak delikatnych struktur. Badanie to niezbicie udowadnia, że możliwe jest odtworzenie biochemicznych „odcisków palców” z tkanek miękkich ssaków, które spoczywały w zamarzniętym gruncie przez tysiąclecia, pod warunkiem odpowiedniej konserwacji.

Odkrycie to znacząco poszerza zestaw narzędzi dostępnych w paleobiologii, wykraczając poza tradycyjną analizę DNA i białek. Otwiera to zupełnie nowe możliwości badawcze, pozwalając na dogłębne studiowanie starożytnych struktur RNA. W przeciwieństwie do DNA, które jest statycznym zapisem genetycznym, cząsteczki RNA rejestrują echa faktycznie zachodzących procesów biologicznych. Dzięki temu naukowcy mogą precyzyjnie ustalić, co działo się w ciele mamuta tuż przed momentem jego śmierci, dostarczając bezprecedensowych wglądów w fizjologię i okoliczności zgonu prehistorycznych megafauny.