Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie *Nature* rzucają nowe światło na fundamentalne przemiany, które umożliwiły naszym przodkom rozwój dwunożnego sposobu poruszania się. Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, analizując tkanki embrionalne ludzi i innych naczelnych, zidentyfikowali dwa kluczowe etapy ewolucji miednicy, które odróżniły nas od innych naczelnych, takich jak szympansy.
Pierwsza istotna zmiana polegała na reorientacji płytek wzrostowych w miednicy podczas rozwoju embrionalnego. Przekształciło to kość biodrową z wąskiej i wysokiej w szerszą, o bardziej zakrzywionym kształcie. Taka modyfikacja znacząco poprawiła stabilność i efektywność chodu, umożliwiając bardziej ekonomiczne poruszanie się i uwalniając dłonie do manipulacji narzędziami.
Druga kluczowa adaptacja to opóźnienie procesu kostnienia miednicy. Pozwoliło to na narodziny niemowląt z większymi mózgami, bez negatywnego wpływu na anatomię niezbędną do chodzenia na dwóch nogach. Te ewolucyjne kroki mogły rozpocząć się około 5-8 milionów lat temu, w okresie rozchodzenia się linii ewolucyjnych od afrykańskich małp człekokształtnych.
Analiza ponad 300 genów, w tym elementów regulacyjnych, pomogła zidentyfikować mechanizmy stojące za tymi transformacjami. Na przykład, mutacje w genie SOX9 mogą prowadzić do chorób takich jak dysplazja kampomeliczna, charakteryzująca się nienaturalnie wąskimi kośćmi biodrowymi, co podkreśla znaczenie prawidłowego funkcjonowania tych genów. Odkrycia te dostarczają głębszego zrozumienia, jak drobne zmiany rozwojowe mogą prowadzić do tak znaczących zmian anatomicznych, jak zdolność do chodzenia w pozycji wyprostowanej.
Zrozumienie tych mechanizmów może mieć również zastosowanie w wyjaśnianiu pewnych schorzeń związanych z miednicą i kręgosłupem. Badania te podkreślają wagę interdyscyplinarnych podejść, łączących genetykę, embriologię i paleontologię, dla pełniejszego obrazu ludzkiej ewolucji. Inne badania sugerują, że dwunożność mogła być również związana z potrzebą skuteczniejszej walki lub biegania, dając naszym przodkom przewagę w różnych aspektach przetrwania.