W odległości około 525 lat świetlnych od Ziemi, w obrębie Mgławicy Byka, młoda gwiazda znana jako IRAS 04302, zyskała przydomek „Gwiazda Motyl” dzięki swojemu unikalnemu wyglądowi. Obserwacje przeprowadzone przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) i Teleskop Hubble'a rzuciły nowe światło na ten fascynujący proces formowania się planet, ukazując masywny dysk protoplanetarny widziany z boku. Ten obiekt stanowi rzadką okazję do przyjrzenia się wczesnym etapom powstawania systemów planetarnych.
Gwiazda IRAS 04302 otoczona jest obszernym dyskiem gazu i pyłu, który służy jako surowiec dla formujących się planet. Średnica tego dysku sięga około 65 milionów kilometrów, co czyni go znacznie większym od naszego Układu Słonecznego. Widok z boku, uzyskany dzięki instrumentom JWST, takim jak MIRI i NIRCam, w połączeniu z danymi optycznymi z Hubble'a, pozwala na szczegółowe badanie pionowej struktury dysku. Umożliwia to naukowcom analizę procesów, takich jak osiadanie ziaren pyłu w centralnej płaszczyźnie dysku, co jest kluczowym etapem w tworzeniu zalążków planet. Grubość dysku stanowi wskaźnik efektywności tego procesu.
Obserwacje dysków protoplanetarnych, takich jak ten wokół IRAS 04302, są nieocenione dla zrozumienia mechanizmów formowania planet. Położenie dysku „na krawędzi” pozwala astronomom na obserwację migracji i osiadania ziaren pyłu, co dostarcza wglądu w początkowe stadia rozwoju układów planetarnych. Obecność dżetów i niestabilności w systemie świadczy o dynamicznych procesach kształtujących środowisko, w którym mogą powstawać planety.
Jak pokazują badania, takie jak te dotyczące innych dysków widzianych pod tym kątem, asymetria i nachylenie wewnętrznego dysku mogą być powszechne, co ma implikacje dla ewolucji dysków i ostatecznej architektury systemów planetarnych. Połączenie danych z JWST i Hubble'a maluje bogaty, wielowymiarowy obraz tego kosmicznego żłobka. Szczegółowe obserwacje IRAS 04302 podkreślają możliwości tych potężnych teleskopów w badaniu narodzin gwiazd i formowania się systemów planetarnych.
Analizując takie systemy, astronomowie mogą lepiej zrozumieć ewolucję gwiazd i planet, co rzuca cenne światło na proces formowania się naszego własnego Układu Słonecznego. Odkrycia te przypominają, że formowanie się układów planetarnych jest naturalnym, powtarzalnym wynikiem procesów gwiazdotwórczych zachodzących w całej galaktyce.