Astronomowie dokonali przełomowego odkrycia w atmosferze obiektu z pogranicza gwiazd i planet, znanego jako „Wypadek”. W tym fascynującym świecie, oddalonym o około 50 lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Wagi, wykryto obecność silanu (SiH₄). Jest to pierwsze tego typu odkrycie w atmosferze brązowego karła, rzucające nowe światło na chemiczny skład tych enigmatycznych ciał niebieskich.
„Wypadek”, oficjalnie oznaczony jako WISEA J153429.75-104303.3, został początkowo zidentyfikowany przez Daniela Caseldona, inżyniera bezpieczeństwa i astronoma-amatatora, w ramach projektu Backyard Worlds Zooniverse. Jego niezwykłe cechy, w tym wysoki ruch własny i charakterystyczne kolory w podczerwieni, skłoniły do dalszych badań. Obserwacje potwierdziły jego klasyfikację jako brązowego karła typu Y, najchłodniejszej klasy. Warto podkreślić, że „Wypadek” jest obiektem niezwykle starym, szacuje się, że powstał 10-12 miliardów lat temu, co czyni go jednym z najstarszych znanych brązowych karłów.
Odkrycie silanu w atmosferze „Wypadku” jest znaczące, ponieważ do tej pory związek ten nie był obserwowany w atmosferach brązowych karłów. Silan jest prekursorem chmur krzemianowych i jest związany z pierwiastkiem krzemem. Zwykle występuje w środowiskach ubogich w tlen, co sugeruje, że „Wypadek” uformował się w takich warunkach. W przeciwieństwie do planet Układu Słonecznego, takich jak Jowisz i Saturn, gdzie krzem wiąże się z łatwiej dostępnym tlenem, tworząc cięższe cząsteczki, w starożytnych środowiskach o niskiej metaliczności, takich jak „Wypadek”, krzem może wiązać się z wodorem, tworząc lżejszy silan.
Obecność silanu dostarcza cennych informacji o procesach chemicznych zachodzących w atmosferach brązowych karłów i pomaga udoskonalić modele ich powstawania i ewolucji. Odkrycie to było możliwe dzięki zaawansowanym obserwacjom w podczerwieni z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), wspartym przez dane z teleskopu Gemini South. JWST pozwolił na analizę sygnatur chemicznych z niespotykaną dotąd czułością i rozdzielczością spektralną, umożliwiając wykrycie cząsteczek nigdy wcześniej niewidzianych w takich obiektach. Te ustalenia nie tylko pogłębiają nasze zrozumienie brązowych karłów, ale także mają szersze implikacje dla badania atmosfer egzoplanet. Badania te podkreślają znaczenie nauki obywatelskiej w odkryciach astronomicznych. Dodatkowo, analiza atmosfery „Wypadku” może pomóc w zrozumieniu zagadek dotyczących składu atmosfer Jowisza i Saturna.