W kwietniu 2025 roku botanicy dokonali przełomowego odkrycia w południowo-wschodniej części ekwadorskich Andów, w prowincji Morona-Santiago. Zidentyfikowali tam nieznany dotąd światu gatunek rośliny, który otrzymał nazwę Ceratostema limonensis. Ten nowy przedstawiciel rodziny wrzosowatych (Ericaceae) został oficjalnie opisany i udokumentowany naukowo we wrześniu 2025 roku na łamach czasopisma „Phytokeys”. Znalezisko to dobitnie świadczy o wyjątkowej bioróżnorodności Ekwadoru, zwłaszcza w obrębie rodzaju Ceratostema, który obecnie obejmuje w tym kraju już ponad 40 gatunków.
Naukowcy natrafili na C. limonensis w bezpośrednim sąsiedztwie gminy Limón, obszaru, który dotychczas nie był intensywnie badany pod kątem botanicznym. Roślina ta występuje w dojrzałych lasach podgórskich, na wysokościach wahających się od 1100 do 1400 metrów nad poziomem morza. Nowy takson można odróżnić od morfologicznie podobnego C. gualaquizensis na podstawie kilku kluczowych cech, w tym krótszych nitek pręcikowych oraz odmiennej budowy działek kielicha. Ze względu na bardzo ograniczoną liczbę zebranych i poznanych okazów, badacze tymczasowo zaklasyfikowali C. limonensis do kategorii „niedostatecznie danych” (Data Deficient, DD) zgodnie z kryteriami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
Region, w którym odkryto ten unikatowy gatunek, mierzy się z poważną presją środowiskową wynikającą z intensywnej ekspansji rolnictwa oraz dynamicznie rozwijających się prac górniczych. Zniszczenie naturalnych siedlisk postępuje w zastraszającym tempie. Fakt, że C. limonensis zamieszkuje lasy będące częścią globalnych „gorących punktów” bioróżnorodności (biodiversity hotspots), natychmiastowo kieruje uwagę na pilną potrzebę ochrony tego specyficznego ekosystemu. Odkrycia takie jak to stanowią wyraźne przypomnienie dla decydentów i naukowców o konieczności ponownej, krytycznej oceny i pilnego ustalenia priorytetów w zakresie ochrony przyrody. W obliczu ciągłej utraty lasów, każda nowo zidentyfikowana roślina podkreśla stawkę, o jaką toczy się gra.
Rodzaj Ceratostema, do którego należy nowo opisany gatunek, ma imponujący i szeroki zasięg geograficzny, rozciągający się od Wenezueli i Gujany aż po północne Peru, obejmując zróżnicowane wysokości od 450 do 3950 metrów. Należy podkreślić, że Ekwador utrzymuje pozycję światowego lidera pod względem różnorodności gatunkowej tego rodzaju, gdzie większość taksonów jest ściśle związana z wilgotnymi lasami subalpejskimi i górskimi, zlokalizowanymi przede wszystkim na wschodnich zboczach Andów. Intensywne i niedawne prace terenowe prowadzone w tej okolicy, mające na celu katalogowanie flory, zaowocowały również identyfikacją innych, równie ważnych nowych gatunków, w tym Ceratostema gearyana i Ceratostema moronasantiagoensis. Ten ciągły strumień odkryć naukowych w prowincji Morona-Santiago jest niezbitym dowodem na to, jak wiele tajemnic kryje ten niezwykle cenny i zagrożony ekosystem.