Archeolodzy w peruwiańskim regionie Amazonas dokonali znaczących odkryć związanych z cywilizacją Chachapoyas, znaną jako „Wojownicy Chmur”. Wykorzystując zaawansowane technologie, takie jak drony i LiDAR, badacze zidentyfikowali i zmapowali ponad 200 wcześniej nieznanych struktur Chachapoyas w pobliżu stanowiska archeologicznego Ollape w dystrykcie La Jalca. Odkrycia te, obejmujące również dwa ceremonialne kamienne obuchem, sugerują znacznie większy zasięg terytorialny i złożoność cywilizacji Chachapoyas, niż dotychczas sądzono.
Znalezione obuchem, datowane na około 1000 lat, zostały odkryte w pozostałościach budynku o okrągłym kształcie. Ich rozmieszczenie i orientacja wskazują na ceremonialne lub symboliczne przeznaczenie, sugerując, że mogły być one umieszczane na zewnętrznej stronie budowli. Artefakty te wykazują stylistyczne powiązania z artefaktami kultury Chavín (ok. 900-200 p.n.e.), co może świadczyć o kontaktach kulturowych lub długotrwałym zachowaniu tradycji artystycznych w regionie. Cywilizacja Chachapoyas kwitła między IX a XV wiekiem n.e., wyróżniając się unikalnym stylem architektonicznym, w tym okrągłymi kamiennymi budowlami i platformami na wzgórzach. Ich kultura znana jest również z charakterystycznych praktyk pogrzebowych, takich jak umieszczanie sarkofagów w trudno dostępnych miejscach. Nowe odkrycia w Ollape, w tym unikalny wzór zygzakowatego fryzu, który jest pierwszym tego typu w regionie, wskazują, że Ollape mogło być ważnym ośrodkiem ceremonialnym i mieszkalnym. Technologia LiDAR odegrała kluczową rolę w tych odkryciach, umożliwiając przeniknięcie gęstej roślinności i stworzenie trójwymiarowych map terenu, co pozwoliło na zidentyfikowanie ponad 200 struktur, które pozostawały ukryte przez wieki. Te najnowsze znaleziska, dokonane przez zespół badawczy z Instytutu Archeologii i Antropologii „Kuelap” (INAAK) we współpracy z Projektem Archeologicznym Xalca Grande, stanowią znaczący krok naprzód w zrozumieniu organizacji terytorialnej i praktyk ceremonialnych Chachapoyas. Wcześniejsze badania w regionie szacowały, że odkryto zaledwie 5% stanowisk Chachapoyas, co podkreśla potencjał dalszych badań w tym obszarze. Odkrycia te rzucają nowe światło na złożoność społeczeństwa Chachapoyas, sugerując, że ich cywilizacja była bardziej rozległa i rozwinięta, niż wcześniej sądzono, a ich wpływ wykraczał poza znane centra, takie jak Kuelap.