Najnowsze badania naukowe wskazują na niepokojący trend przyspieszonego ocieplenia we wnętrzu Wschodniej Antarktydy, przekraczający średnią globalną. Analiza danych z lat 1993-2022, zebranych przez trzy bezzałogowe stacje pogodowe (Dome Fuji, Relay i Mizuho), ujawniła wzrost średnich rocznych temperatur o 0,45 do 0,72 stopnia Celsjusza na dekadę. Ten znaczący wzrost odróżnia wnętrze kontynentu od jego wybrzeży, które nie wykazują podobnych trendów ociepleniowych.
Zespół naukowców, pod kierownictwem profesora Naoyuki Kurita z Uniwersytetu Nagoja, zidentyfikował złożony mechanizm stojący za tym zjawiskiem, w którym kluczową rolę odgrywają zmiany w południowym Oceanie Indyjskim. Intensyfikacja frontów oceanicznych, spowodowana nierównomiernym nagrzewaniem wód przez globalne ocieplenie, wpływa na cyrkulację atmosferyczną. Tworzy to tzw. „wzór dipolowy”, który przyciąga masy ciepłego powietrza w głąb kontynentu. Ten mechanizm, niedostatecznie uwzględniany w obecnych modelach klimatycznych, może sugerować, że prognozy dotyczące przyszłego topnienia lodowców są zbyt optymistyczne.
Badania podkreślają, że choć regiony przybrzeżne Antarktydy nie wykazały jeszcze statystycznie istotnych trendów ociepleniowych, przyspieszone napływy ciepłego powietrza mogą wkrótce doprowadzić do wykrywalnego ocieplenia i topnienia powierzchni również na wybrzeżach. Profesor Kurita zaznacza, że gradient temperatury na strefie frontów subtropikalnych na południowym Oceanie Indyjskim wzrósł o około 20% w ciągu ostatnich 30 lat, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia wspomnianego wzorca dipolowego i czyni klimat wnętrza Antarktydy podatnym na zmiany zachodzące w tym regionie.
Odkrycia te mają istotne implikacje dla globalnych prognoz klimatycznych. Przyspieszone ocieplenie we wnętrzu Wschodniej Antarktydy może wpłynąć na tempo topnienia lodu, co z kolei może mieć konsekwencje dla wzrostu poziomu mórz na całym świecie. Wskazuje to na pilną potrzebę integracji tych nowych danych z modelami klimatycznymi, aby lepiej zrozumieć i przewidzieć przyszłe zmiany w jednym z najbardziej wrażliwych regionów naszej planety. Wschodnia Antarktyda, zawierająca większość światowego lodu lodowcowego, stanowi kluczowy element systemu klimatycznego Ziemi, a jej stabilność ma fundamentalne znaczenie dla globalnego ekosystemu.