Przełomowe badanie, które może gruntownie zmienić nasze postrzeganie historii Mezoameryki, zostało zaprezentowane przez naukowców z Uniwersytetu Kopenhaskiego, Magnusa Farao Hansena i Christopha Helmke. Ich rewolucyjna praca, opublikowana 6 października 2025 roku na łamach czasopisma „Current Anthropology”, stawia tezę, że system hieroglificzny zdobiący freski i artefakty starożytnego Teotihuacanu stanowi pełnoprawną formę pisma. System ten, w przeciwieństwie do dobrze rozpoznanego pisma Majów, przez długi czas pozostawał zagadką dla badaczy. Obecnie jednak uczeni ci sugerują, że koduje on wczesną postać języka uto-azteckiego.
Teotihuacan, założony około 100 roku przed naszą erą, był w swoim czasie jednym z największych ośrodków miejskich w regionie, osiągając w szczytowym okresie rozwoju populację przekraczającą 125 000 mieszkańców. Pomimo jego monumentalności i znaczenia, skład etniczny oraz język używany przez jego ludność były przedmiotem intensywnych debat. Często dominowało przekonanie o koegzystencji wielu narzeczy w tym wielonarodowym mieście. Helmke i Hansen wysuwają jednak hipotezę, że to dominująca grupa, posługująca się językiem uto-nahua, pozostawiła po sobie główne dziedzictwo piśmiennicze, które teraz udało się zidentyfikować.
Kluczowym elementem, który umożliwił ten naukowy przełom, było zastosowanie zaawansowanych metod lingwistyki porównawczej. Specjaliści zestawili hieroglify z bardziej archaicznym stadium języka uto-azteckiego, porównując je jednocześnie ze współczesnymi potomkami, takimi jak nauatl, a także językami Cora i Huichol. Badacze wykorzystali tak zwaną „metodę rebusową”, stosując język odpowiadający historycznemu okresowi Teotihuacanu. To podejście, polegające na przypisywaniu dźwięków do obrazów, umożliwiło uzyskanie niezwykle obiecujących odczytów. Jak zauważył Hansen, próba interpretacji tych tekstów wyłącznie za pomocą współczesnego nauatl byłaby obarczona poważnym anachronizmem i zniekształcałaby historyczny kontekst.
Odkrycie to niesie ze sobą dalekosiężne konsekwencje dla zrozumienia historii migracji i chronologii osadnictwa w Mezoameryce. Jeżeli pismo faktycznie odzwierciedla język przodków uto-nahua, może to fundamentalnie zmienić dotychczasowe teorie. Sugeruje to, że nosiciele nauatl, czyli języka Azteków, przybyli do środkowego Meksyku nie dopiero po definitywnym upadku Teotihuacanu (który nastąpił około 600 roku naszej ery), lecz ich kulturowe i językowe korzenie sięgają bezpośrednio tego potężnego miasta. W ten sposób społeczności uto-nahua mogły być kluczowymi architektami tożsamości kulturowej Teotihuacanu znacznie wcześniej, niż dotychczas zakładała nauka. Autorzy pracy, choć pełni optymizmu, zaznaczają, że jest to dopiero pierwszy krok. Wymaga on dalszego poszerzenia korpusu tekstów i dogłębnej analizy w celu ostatecznej weryfikacji ich śmiałych hipotez.