Współczesny model kształcenia ulega dynamicznym przeobrażeniom, kładąc coraz większy nacisk na doświadczenie ucznia oraz praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy. W naturalny sposób trend ten prowadzi do integracji narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI), co odzwierciedla dążenie do głębszego rozumienia otaczającego nas świata. Szerokie wykorzystanie tych technologii wśród młodych ludzi potwierdziło europejskie badanie „The Future Report”, zrealizowane przez firmę Livity na zlecenie Google.
Dane zebrane w ramach tego raportu ujawniają znaczną skalę zjawiska: 40% nastolatków w wieku od 13 do 18 lat deklaruje, że używa narzędzi AI codziennie lub niemal codziennie. Młode pokolenie postrzega sztuczną inteligencję jako silny katalizator rozwoju osobistego i edukacyjnego. Aż 81% ankietowanych stwierdziło, że AI przyczynia się do zwiększenia ich kreatywności, natomiast 65% uznało te narzędzia za wyjątkowo pomocne w rozwiązywaniu skomplikowanych problemów. Co więcej, 47% respondentów docenia AI za efektywne wyjaśnianie zawiłych koncepcji, co otwiera nowe perspektywy dla adaptacji pedagogicznej.
Praktyka pokazuje jednak, że każda zaawansowana technologia wymaga świadomego i odpowiedzialnego zarządzania. Badanie wyraźnie wskazuje na pilną potrzebę rozwijania umiejętności w zakresie cyfrowej gramotności oraz krytycznej analizy informacji. Chociaż 55% młodzieży ufa konsumowanym przez siebie treściom, jednocześnie intuicyjnie rozumieją oni konieczność wewnętrznej weryfikacji rezultatów generowanych przez AI. Fakt ten sygnalizuje formowanie się nowej podstawy dla edukacji formalnej, zwłaszcza że 56% badanych poinformowało, iż ich placówki edukacyjne oficjalnie zatwierdziły użycie przynajmniej jednego narzędzia AI.
W skali globalnej wdrożenie AI jest traktowane jako kwestia strategiczna. Podczas gdy niektóre regiony, na przykład w Azji, dynamicznie przyspieszają ten proces, Europa napotyka bariery regulacyjne, takie jak RODO (GDPR), które spowalniają tempo zmian. We Włoszech, na przykład, władze zainicjowały dwuletni eksperyment polegający na wprowadzeniu asystentów AI do 15 szkół. Celem jest walka z niedoborem kadry nauczycielskiej oraz personalizacja nauczania, z planami rozszerzenia tego programu na cały kraj do 2026 roku, jeśli pilotaż zakończy się sukcesem. Dyskusje eksperckie, w tym prowadzone w Rosji, wskazują na ambiwalencję opinii publicznej, podkreślając, że kreatywność i generowanie nowych idei powinny pozostać domeną człowieka.
Kluczowym wyzwaniem pozostaje integracja pedagogiczna: konieczne jest kształtowanie zdolności do przemyślanego korzystania z tych narzędzi, a nie jedynie ich implementacja. Badania prowadzone między innymi w MIT Media Lab sugerują, że nadmierne poleganie na AI w procesie tworzenia treści może prowadzić do obniżenia zaangażowania mózgu i zmniejszenia oryginalności myśli. Odpowiedzialne wsparcie pedagogiczne, które promuje cyfrową dojrzałość, staje się zatem warunkiem harmonijnego rozwoju w nowym krajobrazie wiedzy.