Niedawne, obszerne badanie, zlecone przez firmę Google i zrealizowane przez Livity w ramach prestiżowego „Raportu o przyszłości” (Future of Report), rzuciło światło na zaskakująco wysoki poziom zaangażowania młodych Europejczyków w codzienne wykorzystanie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI). Ankieta, która objęła reprezentatywną grupę ponad 7000 nastolatków z różnych krajów kontynentu, dostarczyła twardych danych na temat cyfrowych nawyków nowej generacji. Wyniki są jednoznaczne: aż 40 procent ankietowanej młodzieży deklaruje, że korzysta z rozwiązań sztucznej inteligencji codziennie lub niemal codziennie. Młodzi ludzie postrzegają te technologie jako kluczowe akceleratory rozwoju, wskazując jako główne, niekwestionowane korzyści zarówno znaczące przyspieszenie procesu nauki, jak i możliwość uzyskania natychmiastowego dostępu do potrzebnych informacji i zasobów wiedzy.
Ten spontaniczny i wyraźny entuzjazm młodych ludzi do samorozwoju, który jest napędzany przez innowacyjne technologie, napotyka jednak na znaczące bariery i opór ze strony tradycyjnych struktur instytucjonalnych. Dane zebrane w badaniu uwidaczniają ten rozłam: 28 procent respondentów otwarcie stwierdziło, iż ich placówki edukacyjne – szkoły, licea czy uczelnie – oficjalnie nie zatwierdziły, ani nie zarekomendowały żadnego narzędzia wykorzystującego sztuczną inteligencję. Ta wyraźna dysproporcja między osobistą, proaktywną inicjatywą uczniów a formalnymi, często skostniałymi ramami systemu edukacji, uwydatnia pilną potrzebę opracowania i wdrożenia odpowiedzialnych, etycznych strategii pedagogicznych. Konieczne jest stworzenie jasnych wytycznych, które umożliwią bezpieczną i efektywną integrację AI w procesie nauczania, zamiast jej ignorowania lub zakazywania.
W kontekście kształtowania odpowiedzialności cyfrowej, higieny w sieci oraz bezpieczeństwa, tradycyjne autorytety nadal odgrywają istotną rolę. Rodzice, mimo dynamicznego rozwoju technologii, pozostają najbardziej wiarygodnym i autorytatywnym źródłem informacji na temat bezpieczeństwa cyfrowego dla 32% badanych nastolatków. Jest to znaczący odsetek, jednakże raport odnotowuje, że zaufanie do rodziców w sferze cyfrowej naturalnie i zauważalnie maleje wraz z wiekiem młodego człowieka i jego rosnącą samodzielnością w internecie. Fakt ten silnie podkreśla krytyczne znaczenie wczesnego i systematycznego kształtowania kompetencji cyfrowych. Edukacja w tym zakresie jest absolutnie niezbędna, aby umożliwić młodzieży świadomą, bezpieczną i odpowiedzialną interakcję z coraz bardziej złożonym światem nowoczesnych technologii.
Na arenie międzynarodowej, świadomość i uznanie dla transformacyjnego potencjału, jaki sztuczna inteligencja niesie dla sektora edukacji, dynamicznie rośnie. Już w maju 2025 roku, Rada Europy wystosowała formalny apel wzywający do pilnego opracowania strategii wdrażania AI w sektorze naukowym, która musi być inkluzywna, etyczna i ściśle skoncentrowana na człowieku. Ponadto, w symbolicznym geście, Międzynarodowy Dzień Edukacji w 2025 roku został w całości poświęcony przez UNESCO tematowi Sztucznej Inteligencji. Było to globalne wezwanie do rządów i instytucji, aby intensywnie inwestowały w kompleksowe szkolenie i przygotowanie zarówno kadry nauczycielskiej, jak i samych uczniów do ery AI. Dyrektor Generalna UNESCO, Audrey Azoulay, jasno określiła stanowisko organizacji, podkreślając, że AI musi służyć jako potężne uzupełnienie dla ludzkich i społecznych aspektów nauki, a w żadnym wypadku nie może stać się ich substytutem. Kluczowe jest utrzymanie priorytetu na autonomię, dobrostan i rozwój krytycznego myślenia wszystkich uczestników procesu edukacyjnego.
W kontekście tych szeroko zakrojonych dyskusji politycznych i etycznych, Europa wprowadza konkretne ramy regulacyjne. Od sierpnia 2025 roku zaczną obowiązywać nowe, rygorystyczne wymogi dotyczące przejrzystości dla modeli sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia. Wprowadzenie tych regulacji jest bezpośrednim odzwierciedleniem rosnącego społecznego zapotrzebowania na harmonizację dynamicznego postępu technologicznego z fundamentalnymi wartościami, które leżą u podstaw edukacji i społeczeństwa obywatelskiego. Instytucje oświatowe muszą pilnie przystąpić do redefinicji swojej misji i roli. Ich najważniejszym zadaniem na najbliższe lata będzie przekształcenie dotychczasowych ram edukacyjnych w efektywny przewodnik, który pomoże młodzieży w sposób świadomy, bezpieczny i konstruktywny skierować energię płynącą z narzędzi sztucznej inteligencji na tory twórczego rozwoju i innowacji.