Hongaarse Blokkade van Oekraïense EU-toetreding Blijft, Temidden van Hervormingen en Regelsuggesties

De ambitie van Oekraïne om volwaardig lid te worden van de Europese Unie blijft op 4 november 2025 gecompliceerd door de aanhoudende blokkade vanuit Hongarije. Deze patstelling, die zich voordoet ondanks de aanzienlijke hervormingsinspanningen van Kyiv, dwingt de Europese structuren om innovatieve en soepelere mechanismen voor samenwerking te onderzoeken. De kwestie legt een fundamentele spanning bloot tussen het vereiste van unanimiteit en de noodzaak om snel te reageren op de huidige geopolitieke dreigingen.

In haar rapport van 3 november 2025 constateerde de Europese Commissie dat er op diverse terreinen gestage vooruitgang is geboekt. Er zijn met name substantiële resultaten behaald in zes van de acht secties. Dit duidt op het vermogen van het land om de Europese wetgeving snel te implementeren, zelfs terwijl het conflict voortduurt. Desondanks wordt benadrukt dat er nog verdere stappen nodig zijn, met name voor het versterken van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, het bestrijden van georganiseerde misdaad en het consolideren van de anticorruptiestructuren.

Eurocommissaris Marta Kos heeft aangegeven dat de technische werkzaamheden voor het openen van de onderhandelingsclusters mogelijk kunnen starten, zelfs zonder dat de Hongaarse blokkade volledig is opgeheven. Zij stelde voor om gevoelige onderwerpen, zoals die met betrekking tot minderheidsrechten, reeds binnen het eerste cluster te bespreken. Eerder had Eurocommissaris Kos al verklaard dat de uitbreiding van de EU cruciaal is voor het waarborgen van de Europese veiligheid.

Het standpunt van Boedapest, krachtig verdedigd door premier Viktor Orbán, blijft onwrikbaar. Dit wordt mede ondersteund door de uitkomsten van een nationale peiling die in juni 2025 werd gehouden, waarbij 95% van de burgers zich uitsprak tegen de toetreding van Oekraïne. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft expliciet aangegeven dat deze obstructie president Vladimir Poetin van Rusland in de kaart speelt, aangezien het de integratie van zijn land in Europese structuren vertraagt. Het is relevant te vermelden dat Orbán op 6 oktober 2025 al had verklaard dat toetreding van Oekraïne onwenselijk was, en in plaats daarvan een strategisch partnerschap voorstelde.

Als reactie op de verlamming die wordt veroorzaakt door het unanimiteitsvereiste, heeft de voorzitter van de Europese Raad, António Costa, een initiatief gelanceerd dat een structurele verandering teweeg kan brengen. Hij stelde voor om de regels voor uitbreiding aan te passen, zodat de opening van onderhandelingsclusters met een gekwalificeerde meerderheid kan plaatsvinden. Dit zou de eis van absolute instemming van alle 27 lidstaten omzeilen. Dit idee, dat op diplomatiek niveau wordt besproken, houdt in dat toekomstige leden, waaronder Oekraïne, Moldavië en Montenegro, al van veel EU-voordelen kunnen profiteren, maar afstand zouden doen van hun vetorecht totdat cruciale institutionele hervormingen binnen de Unie zelf zijn afgerond.

Volgens sommige Europese politici, zoals Anton Hofreiter, de voorzitter van de Commissie voor Europese Zaken van de Bondsdag, garandeert een dergelijke aanpak dat de EU haar handelingsbekwaamheid behoudt, zelfs na een uitbreiding. Bronnen waarschuwen echter dat zo'n 'proeftijd' bij de kandidaat-landen het gevoel van discriminatie zou kunnen oproepen.