De Europese Commissie Werkgelegenheid en Sociale Zaken heeft een ontwerp-rapport uitgebracht met een voorstel voor een EU-richtlijn inzake algoritmisch management op de werkplek. Dit initiatief heeft tot doel de inzet van geautomatiseerde systemen, waaronder kunstmatige intelligentie, voor het monitoren, beoordelen of nemen van beslissingen die werknemers beïnvloeden, te reguleren.
Het rapport definieert algoritmisch management breed, zodat het zowel werknemers als zelfstandigen zonder personeel omvat. Centrale bepalingen van het voorstel omvatten de verplichting voor werkgevers om werknemers te informeren over de inzet van algoritmische systemen. Ook wordt consultatie van werknemers vereist voordat deze systemen worden ingezet of bijgewerkt, en wordt het belang van menselijk toezicht benadrukt. Werknemers krijgen het recht op een uitleg voor beslissingen die door deze systemen zijn genomen of beïnvloed. Bovendien wil de richtlijn de verwerking van gevoelige persoonsgegevens, zoals emotionele toestanden, neuro-surveillance en privécommunicatie, verbieden.
Dit voorstel adresseert de lacunes in de bestaande EU-wetgeving, zoals de GDPR en de AI Act, die niet specifiek gericht zijn op algoritmisch werkplekbeheer. De AI Act richt zich voornamelijk op productveiligheid en dekt niet alle risico's van algoritmisch management, terwijl de GDPR-bepalingen over geautomatiseerde besluitvorming alleen van toepassing zijn op volledig geautomatiseerde processen. Een onderzoek van de Europese Commissie uit maart 2025 benadrukt dat, hoewel bestaande wetgeving zoals de GDPR bepaalde risico's aanpakt, er nog steeds lacunes zijn. De AI Act biedt bijvoorbeeld geen specifieke rechten voor werknemers met betrekking tot AI-gebruik op de werkplek. De voorgestelde richtlijn beoogt deze hiaten op te vullen door een alomvattend kader te creëren dat transparantie, eerlijkheid en menselijk toezicht bevordert.
Het Europees Vakverbond (ETUC) pleit al langer voor een dergelijke richtlijn, met de nadruk op het definiëren van Europese minimumnormen voor het ontwerp en gebruik van algoritmische systemen in de werkcontext, en benadrukt dat de AI Act onvoldoende is voor de regulering van AI op de werkplek. De richtlijn zal naar verwachting ook van toepassing zijn op zelfstandigen die via platforms werken, zoals vastgelegd in de Platformwerkrichtlijn, die tegen eind 2026 door de lidstaten geïmplementeerd moet zijn. Het ontwerp-rapport zal in december 2025 worden voorgelegd aan de Werkgelegenheidscommissie voor stemming, gevolgd door een plenaire goedkeuring door het Parlement. Indien goedgekeurd, zal de Europese Commissie formeel worden verzocht een richtlijn te presenteren. De nieuwe wetgeving beoogt de bescherming van de privacy van werknemers en de bevordering van inclusieve deelname aan de arbeidsmarkt.