Een door de Verenigde Naties gesteund onderzoeksteam heeft aanzienlijk bewijs verzameld van "systematische marteling" in Myanmars detentiecentra. Het Onafhankelijk Onderzoeksmechanisme voor Myanmar (IIMM) publiceerde op 12 augustus 2025 zijn jaarlijkse verslag, waarin de omvang van het misbruik gedurende het afgelopen jaar wordt gedetailleerd. De bevindingen schetsen een beeld van ernstige mensenrechtenschendingen die de bredere context van de aanhoudende crisis in het land weerspiegelen.
Het rapport beschrijft gruwelijke praktijken zoals slagen, het toedienen van elektrische schokken, wurgingen, groepsverkrachtingen en het verbranden van geslachtsdelen. Nicholas Koumjian, hoofd van het IIMM, verklaarde dat het team overtuigend bewijs heeft verzameld, waaronder getuigenissen van ooggetuigen, die de systematische aard van de martelingen in Myanmarese detentiefaciliteiten aantonen. Kinderen, die vaak onrechtmatig worden vastgehouden als drukmiddel voor hun verdwenen ouders, behoren eveneens tot de slachtoffers van dit wijdverbreide misbruik. Het IIMM, opgericht in 2018, heeft de opdracht om bewijsmateriaal te verzamelen en te analyseren met betrekking tot ernstige schendingen van internationaal recht in Myanmar, met een mandaat dat teruggaat tot 2011. Dit omvat de militaire campagne tegen de Rohingya-minderheid in 2017, die leidde tot de gedwongen vlucht van honderdduizenden, en de wreedheden die plaatsvonden na de militaire coup van februari 2021. Sinds die coup is Myanmar ondergedompeld in een burgeroorlog, wat heeft geleid tot de detentie van tienduizenden mensen en een escalatie van geweld.
De bredere humanitaire crisis wordt gekenmerkt door miljoenen ontheemden, acute voedselonzekerheid voor meer dan 15 miljoen mensen, en voortdurende mensenrechtenschendingen zoals luchtaanvallen op burgerdoelen, seksueel geweld en het in brand steken van woningen. Koumjian benadrukte dat het mechanisme vooruitgang boekt bij het identificeren van daders, inclusief commandanten die leiding geven aan de detentiecentra. Het IIMM staat klaar om jurisdicties te ondersteunen die bereid zijn deze misdaden te vervolgen, en eerder verzameld bewijs heeft al bijgedragen aan juridische procedures bij internationale instanties zoals het Internationaal Strafhof (ICC) en het Internationaal Gerechtshof (ICJ). In november 2024 vroeg de aanklager van het ICC om een arrestatiebevel tegen legerleider Min Aung Hlaing, wat de internationale druk voor verantwoording onderstreept.
Ondanks deze inspanningen waarschuwt het rapport echter dat begrotingstekorten bij de VN het cruciale werk van het IIMM kunnen ondermijnen. De financiering voor gespecialiseerd onderzoek naar seksueel geweld en misdaden tegen kinderen, evenals voor getuigenbescherming, loopt eind dit jaar af. Deze financiële druk dreigt het vermogen van het Mechanisme om zijn werk voort te zetten en internationale rechtspraak te ondersteunen, aanzienlijk te belemmeren. De Myanmarese regering heeft tot op heden niet gereageerd op meer dan twee dozijn verzoeken om informatie en toegang van het VN-team, wat de uitdagingen voor transparantie en verantwoording verder vergroot.