De Afrikaanse Unie (AU) heeft een ambitieus tienjarig programma gelanceerd, getiteld de "AU Decennium van Versnelde Actie voor de Transformatie van Onderwijs en Vaardigheidsontwikkeling in Afrika (2025-2034)". Dit initiatief, dat officieel werd ingeluid tijdens de Pan-Afrikaanse Conferentie over Lerarenopleidingen in Addis Abeba van 1 tot 3 oktober 2025, heeft tot doel het onderwijs op het hele continent te verbeteren en de rol van leraren te versterken.
Het tienjarige commitment sluit aan bij Agenda 2063 en de wereldwijde Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Tijdens de conferentie werden ook zes andere continentale strategische kaders geïntroduceerd om cruciale uitdagingen aan te pakken, waaronder het nijpende lerarentekort, genderongelijkheid in het onderwijs en de integratie van technologie in klaslokalen. Naar schatting zijn er tegen 2030 15 miljoen extra leraren nodig in Afrika om de groeiende instroom van studenten te kunnen opvangen. Slechts negen landen in sub-Sahara Afrika zullen naar verwachting tegen 2030 voldoende basisschoolleraren hebben. Dit tekort leidt tot overvolle klassen en een verminderde onderwijskwaliteit.
Gaspard Banyankimbona, AU Commissioner voor Onderwijs, Wetenschap, Technologie en Innovatie, benadrukte de uitdagingen waar leraren mee kampen, zoals tekorten, ontoereikende opleiding en gebrek aan erkenning. Ayelech Eshete, de Ethiopische Adjunct-minister van Onderwijs, onderstreepte de noodzaak van dringende aandacht voor het lerarentekort door beleidsmakers en internationale partners. Technologie, zoals digitale leerplatforms en mobiele educatieve apps, wordt gezien als een belangrijk middel om onderwijskloven te overbruggen en gepersonaliseerd leren mogelijk te maken, zelfs in afgelegen gebieden. Initiatieven zoals offline oplossingen via SMS en gemeenschapsleercentra met zonne-energie dragen bij aan de toegankelijkheid.
Gendergelijkheid is een ander cruciaal aandachtspunt. Ondanks geboekte vooruitgang blijven meisjes in veel Afrikaanse landen geconfronteerd met barrières die hun deelname aan het onderwijs belemmeren. Het bevorderen van gendergelijkheid, inclusief het bieden van rolmodellen en gendergevoelige faciliteiten, is essentieel voor economische groei en het doorbreken van armoedecycli. De AU's Decennium van Versnelde Actie wordt gezien als een cruciale stap om de onderwijssystemen te transformeren en inclusief en kwalitatief onderwijs voor iedereen te waarborgen.
Samen met de lancering van het Decennium presenteerde de AU partnerinitiatieven ter ondersteuning van de professionele ontwikkeling van docenten. In het bijzonder voorziet het programma Regional Teachers Initiative for Africa (RTIA), uitgevoerd in samenwerking met de EU, UNESCO en een aantal Europese landen, in een financiering van 100 miljoen euro voor 2024-2030. Het programma helpt landen beleid aan te passen, succesvolle praktijken voor de opleiding en ontwikkeling van docenten te testen en op te schalen, met de nadruk op digitale en 'groene' vaardigheden, evenals gendergevoelige pedagogiek.
Het tienjarige initiatief voorziet ook in de implementatie van een continentaal kader voor kwaliteitsbeoordeling van onderwijs (Continental Assessment Framework — CCAF) en regelmatige voortgangsrapporten (Second Continental Report on CESA and SDG 4). Deze instrumenten zullen het mogelijk maken om het niveau van basisgeletterdheid, wiskundige vaardigheden en de algemene resultaten van onderwijssystemen in de lidstaten van de AU te volgen, waardoor de vergelijkbaarheid van gegevens en de ondersteuning van hervormingen worden gewaarborgd.
In december 2024 werd in Nouakchott (Mauritanië) de Nouakchott Declaration aangenomen, waarin de lidstaten zich ertoe verbonden de financiering van onderwijs te verhogen en mechanismen te overwegen ter ondersteuning van hervormingen op het gebied van onderwijs en vaardigheidsontwikkeling. Deze maatregelen vormen de basis voor een succesvolle uitvoering van het tienjarige initiatief en het waarborgen van de professionele ontwikkeling van docenten op het continent.