Op 5 september 2025 heeft Duitsland een nieuwe mijlpaal bereikt met de officiële ingebruikname van JUPITER, de krachtigste supercomputer van Europa, gevestigd in het Jülich Supercomputing Centre (JSC) nabij Aken. De inhuldiging werd bijgewoond door prominente figuren zoals de Duitse Bondskanselier Friedrich Merz en de Minister-President van Noordrijn-Westfalen, Hendrik Wüst, wat het strategische belang van dit project voor zowel Duitsland als Europa onderstreept.
JUPITER is de eerste exascale supercomputer van Europa en behoort tot de vier meest krachtige systemen wereldwijd. De machine kan meer dan een quintiljoen berekeningen per seconde uitvoeren, wat neerkomt op de rekenkracht van ongeveer een miljoen smartphones. De ontwikkeling ervan is gefinancierd door het EuroHPC JU-initiatief, met een gezamenlijke investering van 500 miljoen euro, waarbij de Europese Unie en Duitsland elk de helft bijdragen.
De supercomputer is ontworpen om de grenzen van wetenschappelijke simulaties te verleggen. Zo kan het bijvoorbeeld klimaat- en weermodellen met een nauwkeurigheid op kilometerniveau uitvoeren, wat leidt tot veel preciezere voorspellingen van extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, zware stormen en overstromingen. Dit stelt beleidsmakers en hulpverleners in staat zich beter voor te bereiden op dergelijke gebeurtenissen.
Naast zijn indrukwekkende rekenkracht, onderscheidt JUPITER zich ook door zijn uitzonderlijke energie-efficiëntie. Het systeem behaalt meer dan 60 miljard berekeningen per watt en is daarmee de meest energie-efficiënte supercomputer ter wereld, zoals bevestigd door zijn toppositie in de Green500-ranking. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door geavanceerde koelsystemen, waaronder waterkoeling, waardoor restwarmte kan worden hergebruikt voor de verwarming van de campus van het Jülich Onderzoekscentrum. Deze focus op duurzaamheid is cruciaal in een tijd waarin energieverbruik van datacenters een groeiende zorg is.
JUPITER is ook een hoeksteen in de Europese AI-strategie. Het systeem zal de ontwikkeling en implementatie van AI-oplossingen ondersteunen, inclusief het trainen van geavanceerde grote taalmodellen (LLM's) voor generatieve AI en de volgende generatie digitale technologieën. Dit past binnen Europa's bredere plan om een netwerk van AI-gigafabrieken te creëren – grootschalige, energiezuinige computerhubs die gericht zijn op het trainen en implementeren van grensverleggende AI-modellen. De supercomputer zal startups en MKB-bedrijven ondersteunen via de JUPITER AI Factory (JAIF), wat de democratisering van toegang tot geavanceerde AI-middelen bevordert en een pan-Europees innovatie-ecosysteem stimuleert.
De lancering van JUPITER markeert een significante stap in de technologische soevereiniteit van Europa en positioneert het continent als een leider in de huidige technologische revolutie. Het project is een bewijs van de inzet van Duitsland en Europa voor technologische innovatie en duurzaamheid, en opent nieuwe mogelijkheden voor wetenschappelijke ontdekkingen en de aanpak van mondiale uitdagingen.