De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) onderneemt proactieve stappen om de steeds grotere dreiging van ruimtepuin aan te pakken. Dit probleem vormt aanzienlijke risico's voor huidige en toekomstige ruimtevaartmissies.
Per april 2025 bevinden zich meer dan 1,2 miljoen brokstukken ruimtepuin groter dan 1 cm in een baan om de aarde, met meer dan 50.000 stukken die de 10 cm overschrijden. Zelfs kleine objecten kunnen satellieten of het Internationale Ruimtestation beschadigen, terwijl groter puin ruimtevaartuigen volledig kan vernietigen. Als antwoord hierop heeft de ESA de 'Zero Debris'-aanpak gelanceerd. Het doel is om de productie van puin in aardse en maanoctanen tegen 2030 significant te beperken voor al haar toekomstige missies, programma's en activiteiten.
Dit initiatief omvat de ontwikkeling van volledig demontabele en veerkrachtige satellietplatforms, om ervoor te zorgen dat ruimtevaartuigen veilig kunnen de-orbiten zonder een gevaar te vormen. Om ruimtepuin verder te bestrijden, werkt de ESA samen met industriële partners aan innovatieve technologieën. Japanse en Indiase startups onderzoeken het gebruik van satellieten uitgerust met lasers om ruimtepuin te verwijderen door kleine oppervlakteonderdelen te verdampen, wat de verwijdering door onderhoudssatellieten vergemakkelijkt. Dit systeem moet tegen 2027 gedemonstreerd zijn en daarna beschikbaar komen.
De ESA organiseert ook evenementen om duurzame ruimteoperaties te bevorderen. De Space Safety ISAM Days vinden plaats op 16-17 september 2025 in ESTEC, Nederland, en belichten de vooruitgang van de ESA op het gebied van In-Space Servicing, Assembly, and Manufacturing (ISAM), inclusief projecten zoals RISE en de CAT-IOD-missie. Daarnaast vindt de 9e Europese Conferentie over Ruimtepuin plaats van 1-4 april 2025 in Bonn, Duitsland. Deze conferentie brengt wetenschappers, ingenieurs en beleidsmakers samen om verschillende aspecten van ruimtepuinonderzoek te bespreken, waaronder meettechnieken, omgevingsmodellering, risicoanalyse en mitigatiestrategieën.
De ESA heeft haar interne vereisten voor puinmitigatie herzien, met als doel de generatie van puin in waardevolle banen tegen 2030 volledig te stoppen. Dit 'Zero Debris'-initiatief wordt ondersteund door de 'Zero Debris Charter', een wereldwijd initiatief dat ruimtevaartactoren aanmoedigt om zich te committeren aan een duurzame ruimteomgeving. De charter, ontwikkeld in samenwerking met meer dan 40 organisaties, stelt specifieke doelen voor puinmitigatie.
Ondertussen blijven startups zoals Orbital Lasers, een Japanse onderneming, innoveren met lasergebaseerde technologieën om ruimtepuin te verwijderen door de baan van objecten te veranderen, waardoor ze natuurlijker in de atmosfeer verbranden. Hun prototype-demonstratie is gepland voor 2027, met als doel de dienstverlening in 2029 te starten. Met deze initiatieven zet de ESA zich in voor een duurzame en veilige omgeving voor ruimtevaartoperaties, waarbij de uitdagingen van ruimtepuin worden aangepakt en internationale samenwerking wordt bevorderd om onze gedeelde toekomst in de ruimte te beschermen.